Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık yayımladığı datalar yurttaşın önemli bir borçlanma içinde olduğunu gösterirken çarşı-pazarda Cumhuriyet’in sorularına verilen cevaplar yaşanan ekonomik krizin toplum üzerinde yarattığı yıkımı ortaya koyuyor.
DÜZENLİ ARTIŞ VAR
BDDK’nin datalarına nazaran 18 Kasım haftası prestijiyle ferdi kredi ve ferdi kredi kartı borçları evvelki haftaya nazaran 3 milyar lira artarak 1 trilyon 384 milyar liraya ulaştı. Bu sayı geçen yılın tıpkı haftasında 941.5 milyar liraydı.
Bu durumun sokaktaki yansımalarını anlatan isimlerden, iki aydır işsiz makine Mühendisi İsmail Cihan şöyle dedi: “Mecbur kaldığım için yakın vakitte olağan gereksinimlerim için kredi çektim. İstediğimizi yiyemiyoruz, alamıyoruz, yaşanabilirlik kalmadı. Daima borçlanıyoruz.”
Üç çocuk babası N.K. ise kredi çekmeye mecbur kaldığını belirterek “Çocuklarımın eğitim masraflarını karşılamam gerekiyor. Maaş yetmemeye başlıyor, yetmeyince tek deva krediye başvurmak oluyor. Kimisi krediyi ticari gayeli kullanırken, kimisi de bir ay geriden gelerek geçinmek için kullanıyor” dedi.
Yeni evlenen M.T. de, yakın vakitte kredi çektiğini ve kredi kartını da sıkça kullandığını belirtti. M.T. kelamlarını şöyle sürdürdü: “Günlük harcamalarımda işim gereği kredi kartını mecburen kullandığım vakitler oluyor. Evvelce bu kullanımı daha çok taksitli alışveriş için yaparken, artık temel muhtaçlıklar için kullanmaya başladım. Ancak daima bir ay geriden gidiyorum. Harcadığım meblağı tekrar yerine koymakta zahmet çekiyorum. Sistem bizi mecburen krediye ve kredi kartına yönlendiriyor. Zira toplu para yatırımı yapamadığımız bir devir yaşıyoruz. Hasebiyle nakit alışveriş ve birikim yapma durumu olmuyor.”
Yaşanan süreç esnafı da değerli ölçüde etkiliyor. 32 yıldır kırtasiyecilik yapan Hıdır Alaçayır, satışlarında kâr oranları düştüğü için birikimlerinden harcamaya başladıklarını söyledi. Alaçayır, sözünü kullandı.
(Hıdır Alaçayır)
KASADA NAKİT YOK
Alaçayır ayrıyeten, müşterilerinin ödeme formlarının değiştiğini belirterek şu mevzuya dikkati çekti: “Önceden müşterilerin kredi kartı kullanımı daha azken artık neredeyse tamamı kredi kartı kullanıyor. Kasamızda nakit olmuyor.”
‘KREDİ KARTINA YÜKLENİYORLAR’
Ekonomist Cem Başlevent, artan kredi kartı harcamalarının yurttaşın yeni artırımlar öncesi tüketimlerini öne çekmesiyle yorumlanabileceğini kaydetti.
(Cem Başlevent)
Başlevent şöyle konuştu: “Kredi kartı faiz oranı, faizlerde üst hudut olduğu ve Merkez Bankası’nın siyaset faizine endeksli olduğu için şu an epey düşük. Bu nedenle beşerler kredi kartına yükleniyor. Harcamalarını altı ay sonra seçim yaklaşırken dolar yükselirse vergiler de artarsa diye düşünerek bir an evvel yapmaya çalışıyor.”