TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO) Güç Çalışma Kümesi Lideri Oğuz Türkyılmaz, özelleştirilen ya da kamunun terk ettiği alanların kıymetinin artık ortaya çıktığına dikkat çekti. Cumhuriyet’in, Fransa ve Almanya’nın güçte özelleştirmeyi rafa kaldırmasını duyuran “Liberalizmden kamuculuğa” manşeti, AKP iktidarında arka arda elden çıkarılan kamu bedellerini yine gündeme getirdi.
‘GÖLGELEME YAPILDI’
Türkyılmaz Türkiye’nin kamulaştırmaya dönmesi gerektiğini belirterek “1980’den bu yana izlenen neoliberal siyasetler, 2002 sonrası hızlandırıldı. Ağır halde özelleştirme yapıldı” dedi. Devletin elindeki termik, hidroelektrik santralların, petrol rafinerilerinin özelleştirildiğine dikkat çeken Türkyılmaz, “Enerji bölümünde kamu aktifliği azaltıldı. Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) yurttaşları bir an bile olsun düşünmedi. Tüm kararlar şirket çıkarları doğrultusunda gelişti. Denetleme teşkilatı 2011’de bir gecede kapandı. Resmen gölgeleme yapıldı” diye konuştu.
MALİYETLER FIRLADI
Türkiye’nin güçte 2020’de 28.2 milyar dolar olan ithalat faturasının 2021’de birden 50.4 milyar dolara fırladığına dikkat çeken Türkyılmaz, “2022’de de durum son derece vahim. Fiyatlar yükselmiş, birinci beş aydaki sayı 40 milyar dolar. Yıl sonundaki sayı 100 milyar dolar olur. Türkiye bu kadar büyük bir sayısı güç ithalatı için ödeyecek” dedi. Türkiye’nin kendi güç muhtaçlığını karşılamada en değerli kaynak olabilecek güneşte potansiyelinin yalnızca yüzde 3’ünü kullanvdığını kaydeden Türkyılmaz, plansızlıkla bir yere varılamayacağını vurguladı. Elektrik ve gaz fiyatlarının astronomik seviyede arttığını belirten Türkyılmaz, özelleştirmenin yoksulluk getirdiğine işaret etti. Tüm bunların yaşanmaması için “mutlaka kamulaştırma” dediklerinin altını çizen Türkyılmaz, şunları söyledi:
‘YENİDEN KURULMALI’
“Temel besin ve muhtaçlık hususlarının üretimi, temini, satışı ve dağıtımı kamu eliyle sağlanmalı. Vakit içinde özelleştirilen ya da kamu tarafından terk edilen alanların ne kadar değerli olduğu artık ortaya çıkıyor. Sümerbank, Et ve Balık Kurumu, Süt Sanayisi Kurumu, Çay-Kur, Türkiye Şeker Fabrikaları, SEKA üzere temel muhtaçlık hususlarını üreten kuruluşlar, Türkiye Gübre Fabrikaları, Türkiye Yem Sanayi üzere ziraî endüstrinin girdi kısmını örgütleyen, düzenleyen, geliştiren kurumlar, PETKİM, TÜPRAŞ, Demir Çelik Fabrikaları (ERDEMİR ve İSDEMİR), Seydişehir Alüminyum üzere endüstrinin en fazla muhtaçlık duyduğu orta malı üreten işletmeler, TELEKOM üzere güç ve bağlantı kuruluşları ile kapatılan ya da işlevsizleştirilen özel ihtisas bankaları (Etibank, Sümerbank, Halk Bankası, Ziraat Bankası, Emlak Bankası) tekrar kurulmalı, devletleştirilmeli ya da fonksiyonel hale getirilmeli. ‘Tekrar kamusal planlama, kamuculuk’ diyoruz. Bu mümkün, kâfi ki uygulamaya niyetli siyasal takımlar olsun.”
Türkyılmaz, kamunun elinden çıkarılan her şeyin tekrar kamuya döndürülmesi gerektiğinin altını çizerek “Kamu ziyan eder” telaffuzunun bir palavra, safsata olduğunu vurguladı.
‘ŞEFFAFLIK’ UYARISI
Türkyılmaz, “KİT’ler ziyan eder, tekerlemesinin yarattığı kompleksten bir an evvel arınılmalı ve yeni kamu kurumları bölüm temelli olarak kurulmalı. Her seviyede kamulaştırma, yine kamu anlayışı fakat şeffaf, açık bir kamulaştırma. Siyasi iktidarın art bahçesi, yemlendikleri, kendi adamlarını doldurdukları yer olmamalı. Başka toplumsal yarar yaratan alanlarda da oluşturulacak güçlü kamusal kuruluşlar ve yapılar yoluyla, kamu tekrar çabucak her alanda lokomotif olmalı” sözlerini kullandı.