Çeşitli kan bozuklukları ve ender kan kümeleri, tıp dünyasında bir çok araştırmaya yol açtı. En son yapılan bir araştırmada bilim insanları, sentetik kan üretmeyi ve bu kanı iki hastaya nakletmeyi başardılar.
Tamamen laboratuvarda üretilen kan, nasıl bir performans gösterdiğini ve bedenin olumsuz reaksiyon verip vermediğini görmek için dünyada birinci sefer yapılan bir klinik deneyde insan hastalara verildi. Sentetik kan, üretmesi güç olduğu için mevcut bağışların yerini yakın bir vakitte alamayacak lakin denemelerin başarılı olması halinde ender kan kümeleri için tıp dünyasında ihtilal niteliğinde bir gelişme olabilir.
‘RESTORE’ DENEYİ
Sentetik kan, bağışçılardan alınan kök hücrelerden üretildi ve yenileme manasına gelen RESTORE isimli bir klinik deneyde hastalara nakledildi. RESTORE deneyleri, kan bozukluğu (orak hücre anemisi gibi) olan ve az kan kümelerine sahip hastalara yardımcı olmayı amaçlıyor.
Mevcut basamakta, laboratuvarda yetiştirilen kan hücrelerinin donör hücrelerine kıyasla ömrü tahlil edilecek. Yeni yetiştirilen hücrelerin, donör hücrelerinden daha uzun ömürlü olması bekleniyor. Kırmızı kan hücreleri değiştirilmeden evvel yaklaşık 120 gün dayanır lakin kimi donör hücreleri bu kadar dayanamaz. Laboratuvarda yetiştirilen sentetik kan hücreleri, bu badirelere bir tahlil olabilir.
Eğer başarılı olursa, alternatif kan alan hastalar daha az sıklıkta kan nakline gereksinim duyacak ve bu durum daha inançlı olup ve daha az komplikasyona yol açacak. Bu kan nakli, şimdiye kadar yalnızca iki hastaya yapıldı.
Bristol Üniversitesi’nde Hücre Biyolojisi Profesörü ve kırmızı hücre eserlerinde NIHR Kan ve Nakil Ünitesi Yöneticisi olan Profesör Ashley Toye yaptığı açıklamada, “Bu şiddetli ve heyecan verici çalışma, kök hücrelerden kan üretimi için büyük bir adımdır. Birinci defa allojenik bir donörden alınan kök hücrelerden laboratuvarda üretilen bir kan naklediliyor ve klinik çalışmanın sonunda hücrelerin ne kadar güzel performans göstereceğini görmekten heyecan duyuyoruz” tabirlerini kullandı.
“SONUÇLAR İÇİN SABIRSIZLANIYORUZ”
BBC’ye nazaran, donörden alınan mevcut kan transfüzyonları Birleşik Krallık Ulusal Sıhhat Servisi’ne (NHS) transfüzyon başına yaklaşık 130 sterline (2,840 TL) mâl olmaktadır ve üretilen kan değerli ölçüde daha değerliye mâl olması bir sorun. Bu nedenle sentetik kan, NHS tarafından sadece ender olayların ve mâkul bir vakit diliminde donör eşleşmesi mümkünlüğü düşük olan bireyler için kullanılacaktır.
NHSBT Bileşen Geliştirme Lideri Dr. Rebecca Cardigan sentetik kan projesi için, “Bu denemenin başlamasına imkan sağlayacak kadar kırmızı hücreyi tıbbi seviyede yetiştirebilmiş olmamız hakikaten şahane. Sonuçları ve standart kırmızı hücrelerden daha düzgün performans gösterip göstermediklerini görmek için sabırsızlanıyoruz” sözlerini kullandı.