27 Ocak 1931 günü saat: 07.00’de, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, İzmir’de yaşanan Hür Fırka olayları ve Kubilay olaylarını yerinde incelemek için Çiğli İstasyonu’na gelmiştir. Gazi’yi Çiğli İstasyonu’nda İzmir Valisi Kazım Paşa, Ordu Müfettişi ve Sıkıyönetim Kumandanı Fahrettin Paşa, Belediye Lideri Sezai Beyefendi, İzmir Milletvekili Vasıf Beyefendi karşılamıştır. İstasyonda yapılan görüşmede, Cumhurbaşkanı, Sıkıyönetim Mahkemesi Komutanı’ndan Kubilay Olayının yargılama safhası hakkında bilgi almıştır. 13.30’da Çiğli’den ayrılan özel tren istasyonlardan halkın sevgi şovları ortasında geçerek Karşıyaka’ya gelmiştir.
Cumhurbaşkanı, saat: 15.00’de yanında arkadaşları, İzmir Milletvekilleri Münir ve Vasıf Beyefendiler olduğu halde evvel vilayeti ve oradan tümen kumandanlığını ziyarete etmiştir. Cumhurbaşkanlığının bu gezisi sırasında vatandaşlar alkış ve yaşa sesleri ile İzmir’in merkezi olan Kemeraltı’nı çınlatmıştır. Bir bayan, Cumhurbaşkanı’na bir dilekçe vermiş ve O da çabucak okuyarak gereğinin yapılmasını emretmiştir.
(Ege Vapuru ile Trabzon’a seyahat 27 Kasım 1930)
Halkı şapkasını çıkartarak selamlayan Cumhurbaşkanı, gittiği belediyede bir buçuk saat kalmıştır. Belediye Lideri Sezai Bey’den kentin gereksinimleri ve gelişmesi hakkında bilgi almıştır. Sezai Beyefendi, başkanlık odasında asılı büyük bir İzmir haritası üzerinde, kentin imar planlarıyla, Gazi, İsmet Paşa ve Şirket Bulvarları hakkında bilgiler vermiştir. Elektrik, havagazı ile yapılan aydınlatma ve su meseleleri hakkında bilgi vererek, bütün muhtaçlıklar için hazırlanan projeleri sunmuştur.
Sezai Beyefendi yaptığı konuşmasına şöyle devam etmiştir: “İzmir’in nüfusu 400.000 iken bugün 150.000’e inmiştir.” Cumhurbaşkanı, Belediye Başkanı’nın nüfus konusunda yaptığı konuşmaya şöyle yanıt vermiştir: “Türkiye’nin çeşitli alanlardaki üretim bölgelerin kapasiteleri, Türkiye’nin nüfusu ve gelecek yirmi beş yıl içinde 25-30 milyonluk bir ülke olacaktır.” Türk tarihinden kelam ederek, İzmir’in büsbütün bir Türk kenti olduğunu bunun bilimsel delillerin ve evrakların incelemelerin sonunda ortaya çıktığını ek etmiştir.
Bu konuşmalardan sonra alkışlar ortasında belediyeden ayrılan Cumhurbaşkanı ve yanındakiler, birlikte Yemişçi Çarşısı ve Kemeraltı’dan geçerek Beyefendiler Sokağı’ndaki Cumhuriyet Halk Fırkası Merkezi’ne gelmişlerdir. Cumhurbaşkanı, parti merkezinde üyelerle dört buçuk saat görüştükten sonra gece geç vakitlerde Naim Palas’a dönmüştür. Bugün Cumhurbaşkanı ile birlikte gelen müfettişler, kendi hususlarında çalışarak, çeşitli meseleleri kapsayan evrakları ilgililere dağıtmıştır.
Cumhurbaşkanı, 30 Ocak 1931 Cuma günü öğlenden sonra, arabayla Kemalpaşa İlçesi’ne ve Armutlu Köyü’ne ve Parsa’ya gitmişlerdir. İlçe merkezinde kaymakamlığı, belediyeyi, Armutlu’da Cumhuriyet Halk Fırka’sını ziyaret etmiş ve vatandaşlarla görüşmüşlerdir. Kemalpaşalılar ve köylüler ‘Büyük Kurtarıcıyı’ görülmemiş bir sevgi ve coşku ile karşılayarak gereği üzere ağırlamışlardır. Cumhurbaşkanı, 18.30’da İzmir’e dönmüş ve saat: 21.30’da da Elhamra Sineması’na giderek, halkın ortasında sinema seyretmiştir.
Cumhurbaşkanı. Bu seyahat manzaralarından sonra ‘Haydutlar Şarkısı’ isimli sinema ile Maurice Chovalie’nin birinci meşhur yapıtı olan ‘Paris Şarkıcısı’ sinemasını seyretmiştir.
“O’nun İzmir’i” benim yeni kitabımın ismidir. O, 12 sefer geldiği İzmir’de, “nüfusu 400.000 iken bugün 150.000’e inmiştir.” Bu tespit çok kıymetlidir. Göç ile geldiğimiz nokta da günümüzün problemidir. O, bu gelişinde imar planını incelemesi, İzmir’in geleceği bakımından da değerlidir. Keşke, İzmir yanmasaydı, İzmir; “Orta Doğu”nun Paris’i olarak kalsaydı. Sevgi ile kalın…
Ahmet Gürel
Atatürk Araştırmacısı
24 Aralık 2022