İngiltere merkezli The Economist mecmuasında bir makale kaleme alan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyeliğine itirazına ait değerlendirmelerde bulundu.
Makalesinde Türkiye’ye nazaran İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğe kabulünün kendi güvenliği ve örgütün geleceği açısından riskler barındırdığını belirten Erdoğan, “5’inci Unsur uyarınca NATO’nun en büyük ikinci ordusunun yardımına koşmasını bekleyen bu ülkelerin, AB ve ABD tarafından da terör örgütü olarak kabul edilen PKK’nın eleman devşirme, finansman ve propaganda faaliyetlerini engellemesini beklemek en doğal hakkımızdır. Türkiye aday ülkelerden tüm terör örgütlerinin faaliyetlerini durdurmalarını ve mensuplarını Türkiye’ye iade etmelerini istemektedir. Bu ülkelerin makamlarıyla açık ispatlar paylaşılmış ve adım atmaları beklenmiştir. İlaveten Türkiye, bu ülkelerin NATO üyelerince yapılacak terörle uğraş operasyonlarına dayanak vermelerini dilek etmektedir. Terör tüm üye ülkelere tehdit oluşturmaktadır ve aday ülkelerin örgüte katılmadan evvel bu gerçeği kabul etmeleri gerekmektedir. Gerekli adımları atmamaları hâlinde Türkiye bu mevzudaki duruşunu değiştirmeyecektir” tabirlerine yer verdi.
İsveç’in Türkiye’ye uyguladığı çeşitten silah ambargosunun NATO şemsiyesi altıdaki askeri iştirak ruhuna alışılmamış olduğunu da ekleyen Erdoğan, “Bu üzere kısıtlamaların yalnızca ulusal güvenliğimiz değil NATO’nun kimliği açısından da son derece ziyanlı sonuçları olmaktadır. İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka katılma ısrarı da NATO’nun gündemine gereksiz bir unsur eklemiştir. Türkiye’nin, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliklerine itirazı tıpkı vakitte şimdiye kadar terörün gayesi olmuş tüm üyeler ismine atılmış kararlı bir adımdır” tabirlerini kullandı.
İsveç ve Finlandiya’nın müttefik olmak istedikleri devletlerin güvenlik dertleri ve hassasiyetleri konusunda göstereceği halin, Türkiye’nin de bu ülkeleri ne kadar müttefik olarak görmek isteyeceğini belirleyeceğini söz eden Erdoğan, “İttifakın her genişleme sürecinde olumlu ve yapan bir noktada duran Türkiye’nin kesimi olduğu örgütle alakalarını sorgulamaya cüret edenlerin cehaleti ve hadsizliği bu duruşumuzu değiştirmeyecektir. Diplomasi ve diyaloğun her türlüsüne açık olan ülkemiz, bu gayretlerin aday ülkelerin ikna edilmesine odaklanmasını tavsiye etmektedir. Terörle gayret konusunda gönülsüz olan hiçbir ülkenin Ankara’da talimat verebileceği hiçbir makam bulunmamaktadır. NATO üyelerinin terörle uğraş konusunda ikili standart uygulaması hâlinde ittifakın prestijinin ve inandırıcılığının tehlikeye gireceğine inanıyoruz” değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin NATO’ya katkı sağladığını söz ederek, “Türkiye’nin bu artan kapasitesi NATO’nun dayanıklılığına ve gücüne katkı sunmuştur. Ortaklarımız Türkiye’nin, NATO’nun kolektif güvenlik misyonuna sunduğu katkıyı her vakit takdir etseler de kendi güvenlikleri tehdit altında olmadığı vakitlerde bu katkıyı çarçabuk unutmuştur. Türkiye’nin kıymetini sadece (Balkanlar’da yaşanan kriz gibi) karışıklık devirlerinde hatırlayan paydaşlarımız, Türkiye olmadan uzun vadeli istikrarın sağlanabileceği hülyasına kapılmış; bu nedenle tehdidin savuşturulmasının akabinde jeopolitik gerçekleri ve bölgede ortaya çıkması mümkün tehditleri gözardı etmiştir. Kuşkusuz bu hülyaları, yaşanan milletlerarası krizler sonucunda daima kısa sürmüştür. Son yıllarda milletlerarası barış ve güvenliğin karşı karşıya olduğu tehditlerin değişime uğraması birçoklarının NATO’yu artık fonksiyonunu tamamlamış ve ‘demode’ bir örgüt olarak nitelemesine yol açmıştı. Hatta Emmanuel Macron 2019’da ittifakın ‘beyin ölümü’ yaşadığını söylemiştir. Tıpkı bölümler Türkiye’nin de bu örgütteki rolünü sorgular olmuştu. İnanılmaz bir hayalperestlik ile çok bir stratejik miyopluk sonucu ortaya çıkan bu hal NATO’ya uzun yıllar kaybettirdi. Buna karşın Türkiye, birtakım üye ülkelerin öngörüsüz ve yer yer sorumsuzca hallerini NATO’ya mal etmedi. Tersine NATO’nun değerini vurgulayarak, üye ülkelere (NATO’nun misyonunu yeni tehditleri içerecek formda güncellemek ve örgütü yeni jeopolitik ve global sınamalar karşısında daha kıymetli kılmak gibi) adımları atmaları davetinde bulunduk. Türkiye’nin bu daveti giderek istikrarsızlaşan memleketler arası sisteme karşı aldığı konum ile paralellik taşıyordu” sözlerini aktardı.
“Türkiye yalnız bırakıldı”
Makalede, NATO üyesi ülkelerin terör tehdidine karşı kâfi adım atmadığını aktaran Erdoğan, “Bu açıdan Türkiye, tıpkı öteki memleketler arası örgütler üzere NATO’nun da yeni güvenlik tehditlerine karşı birtakım ıslahatlar yapması gerektiğini savundu. Bilhassa terör tehdidi konusunda (birçok üye ülkenin direkt amaç alınmasına rağmen) kolektif güvenlik noktasında kâfi adım atılmaması, hem güvenlik işbirliğini zedeliyor hem de NATO ülkelerinin kamuoylarında örgüte yönelik derin bir güvensizlik oluşturuyordu. Türkiye bu durumu katıldığı tüm NATO tepelerinde vurguladı ve terörle gayretin dönüşüm geçirmesi için milletlerarası işbirliğinin elzem olduğunu söz etti. Bu kapsamda NATO’nun terör örgütleriyle gayret ederken istihbari ve askeri hususlarda daha güçlü işbirliği içinde olmasını dilek ettik. Bunun sırf terör hücumlarının engellenmesi açısından değil, birebir vakitte NATO sonları içinde terörün finansmanı ve eleman devşirme faaliyetlerinin engellenmesi konusunda gündeme getirdik. Tıpkı halde Türkiye’nin etrafında iç savaşlar yaşanırken NATO’dan kimi legal ve gerekli taleplerde bulunduk. Hudutlarımızın ve hava alanımızın güvenliğini sağlamak ve II. Dünya Savaşı’ndan bu yana görülen en büyük mülteci dalgası bölgede ortaya çıkarken ‘insani güvenlik’ için bu taleplerde bulunduk. Bu hususlarda büyük ölçüde yalnız bırakılan ülkemiz, bu krizlerle tek başına gayret etti ve bu çabada büyük bedel ödedi” yorumunu yaptı.
Erdoğan, yazısında ” NATO için Türkiye’nin ne kadar değerli ve kritik bir ülke olduğu bütün üyelerce yine kabul edilirken, birtakım üyelerin Türkiye’ye yönelen kimi tehditleri tam olarak takdir edememesi bahtsız bir durumdur” tabirlerini kullandı.
Ne olmuştu?
NATO’ya üyelik başvurus yapma kararı alan İsveç ve Finlandiya, Türkiye’nin itirazı üzerine uyuşmazlıkların giderilmesi için Türkiye’ye heyet göndermişti. Erdoğan, görüşmelerin akabinde “Finlandiya ve İsveç’le bizim heyetimizin yapmış olduğu görüşmeler maalesef beklenen seviyede olmadı. Bunların beklentisi var lakin Türkiye ile ilgili atmaları gereken adımları atmadıkları üzere, bu görüşmeleri yaptığımız süreç içerisinde hala bunlar, bilhassa İsveç, Stockholm’ün caddelerinde teröristleri gezdiriyor, kendi polisleriyle onları teminat altına alıyor” tabirlerini kullanmıştı.
DHA,DW/BÖ,HT