Burada uzun yıllar kalmış olan birtakım Türk ahbaplarım, “Ukraynalılar, bizim Ortodoks versiyonumuz. Pek çok şeyimiz aynı” diyor. Evet, benzerliklerimiz de çok; farklılıklarımız da. Bir değerli benzerliğimiz, iki ülkenin de geçiş yolları üzerinde olması ve Doğu’yla Batı ortasında kalması. Geçiş yolları üzerinde yer almak, duruma nazaran avantaj da olabilir, dezavantaj da. Şayet güçlü bir devletiniz varsa o vakit geçiş yollarını denetleyen ülke olursunuz. Şayet güçlü bir devlet kuramamışsanız gelen çarpar, giden çarpar. Bu nedenle geçiş yolları üzerinde olmak, bizim talihimiz Ukrayna’nın ise talihsizliği oldu. Ukrayna, 1300’lerden 1991’e kadar, birtakım kısa devirler dışında yabancı egemenliğinde kaldı ve bu, güçlü bir devlete sahip olmasına pürüz oldu. Sonuçta ne Rusya rahat bıraktı Ukrayna’yı ne de Batılı güçler.
‘TÜRKİYE’Yİ SOKAKTA BULMADIK’
Ukrayna’nın 1991’deki bağımsızlığı da biraz rastlantısal olmuştu. Ukrayna, bir kurtuluş savaşının sonucunda değil, Sovyet sisteminin çökmesi ve Rusya’da o zamanki milliyetçilerin “Çevre cumhuriyetleri beslemeye yeter” demesi sonucunda bağımsız kalmıştı. Türk Kurtuluş Savaşı’nda Anadolu’ya geçen ve zaferden sonra Cumhuriyet gazetesini kuran Yunus Nadi’nin Kurtuluş Savaşı anılarını yazdığı kitabın başlığı, bütün yaşananları üç sözde özetler: “Türkiye’yi sokakta bulmadık”. Ukrayna’nın bağımsızlık sürecine baktığımızdaysa durumun farklı olduğunu görüyoruz.
BENZERLERİ KİEV’DE
ALAYA ALDILAR
Ancak tek taraflı Ukrayna idaresini eleştirmek hakikat değil. Putin, Kiev’e hiçbir muahede imkânı, hareket alanı tanımıyor. Savaştan evvel Kremlin, Zelenski’yi alaya alan açıklamalarıyla Ukrayna’yı Batı’ya itiverdi (oysa ki Zelenski daha ölçülü çizgideydi). Evvelki gün de Putin, tekrar “Ukrayna’yı biz yarattık” diyerek ülkenin yapay bir devlet olduğu görüşünü yineledi. Geçen ay da Ukrayna’nın dört vilayetini kendi topraklarına kattığını açıklayarak Kiev’de hiçbir idarenin kabullenemeyeceği bir ortam yaratmıştı.
Şu anda bu satırları, her an internetin kesilmesi ve dış dünyayla ilişkimin kopması telaşıyla yazıyorum. Zira son haftalarda Rus kamikaze dronları, Ukrayna güç ve bağlantı sınırlarını vurmaya başladı. Sabah da dört saat elektrik kesintisi vardı ve durumun daha da kötüleşebileceği bildiriliyor. ABD ve İngiltere, burasını Rusya açısından bir bataklığa çevirmek istedikleri için savaşın sürmesini istiyorlar. Lakin bu siyasetleri ne kadar devam eder bu şimdi aşikâr değil (Rusya, ABD’de önümüzdeki haftaki parlamento seçimlerinde cumhuriyetçilerin kazanmasının Washington’ın Ukrayna siyasetini değiştireceğini umuyor). Putin’in son açıklamaları, Rusya’nın da savaştan yorulduğunu gösteriyor. Hem Batı’da hem de Rusya’da sağduyu hâkim olmaya başlarsa birkaç ay sonra bir ateşkes imkânı doğabilir. Yoksa olan, buralara olacak.
[email protected]