Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2023 yılı bütçesi ve 2021 yılı kesin hesabının görüşüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Komitesi’nde CHP Kümesi ismine konuşan İzmir Milletvekili Kamil Okyay Sındır, bakanlığın bütçe planını eleştirdi.
“TARIM VE ORMAN BAKANLIĞININ BÜTÇESİ AZALIYOR”
Tarım Bakanlığı ödeneğinin Merkezi İdare bütçesi içerisindeki hissesinin geçmiş yıla nazaran 1 puan azaldığının altını çizen Sındır, Tarım Bakanlığının bütçedeki ödeneğinin Merkezi İdare nütçesine nazaran oransal olarak azaldığını sayılarla tabir ederek kelamlarına başlayan Sındır, “Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesi başlangıç ödeneğinin 2021 yılı merkezi idare bütçesi içerisindeki hissesi yüzde 3,83, 2022’de ise yüzde 3,69. 2023’te getirilen bütçede 133 milyar 682 milyon 205 bin liralık Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesinin, 4 trilyon 469 milyar 570 milyon 19 bin liralık merkezi idare bütçesi içerisindeki hissesi ise yüzde 2,99. Başka bir tabirle Tarım ve Orman Bakanlığı’nın bütçesinin Merkezi İdare bütçesindeki hissesinde 1 puana yakın oransal bir azalma var. Tarım Bakanlığı’nın bütçesi 133 milyar lira lakin cari transferlere baktığımızda bunun içerisinde hane halkına transferler yani ziraî destekleme programı için ayrılan bütçenin 54 milyar 40 milyon 543 bin lira olduğunu görüyoruz” diye konuştu.
“2023 YILI BÜTÇESİNDE ÇİFTÇİNİN HAKKI GASP EDİLİYOR”
Tarım Kanunu’nun 21’inci hususunu hatırlatan CHP’li Sındır, “Kanun açık ve net diyor ki: ‘Tarımsal destekleme programlarının finansmanı bütçe kaynaklarından ve dış kaynaklardan sağlanır. Bütçeden ayrılacak kaynak gayrisafi ulusal hasılanın yüzde birinden az olamaz.’ Bu orana asla yaklaşmıyorsunuz. Ziraî destekleme programları için ayrılan 54 milyar lira gayrisafi ulusal hasılanın yüzde 1’ine denk gelmiyor. Ne kadarını karşılıyor? Şayet 2023 yılı gayrisafi yurt içi hasılasını temel alırsak yüzde 0,29’unu. 2023 yılı bütçesinde çiftçinin hakkı gasp ediliyor” dedi.
“HEDEFİ OLMAYAN PERFORMANS PROGRAMI”
Tarım Bakanlığı’nın bütçe teklifindeki 2023 yılı stratejik maksatlarını ve performans programını eleştirerek kelamlarına devam eden Sındır, “Toprağın ve arazinin korunması, geliştirilmesiyle ilgili arazi kullanım planlaması gayesi 2022’de 1 milyon hektarmış, 2022’de gerçekleşme varsayımı sıfır. 2023’te amaç tekrar bir milyon lakin bizi tekrar tıpkı akıbet bekliyor olacak üzere. Hayvansal eserlerde arz güvenliği, tekrar performans programında buzağı sayısındaki amaç artış oranı yüzde 0,1. Büyükbaş hayvan sayısındaki artış amacı yüzde 0,1 değil. Kırmızı et üretim ölçüsünde yüzde 4’lük bir artış hedeflemişiz, herhalde üretim fazlamız var ki bunu çok kısıtlıyoruz, bu anlaşılıyor. Küçükbaş hayvan sayısındaki artış oranı yüzde 2, yumurta üretiminde yüzde 0,5’lik bir artış hedeflenmiş. Bitkisel üretimde de durum tıpkı dayanak sağlanan bitkisel eserlerde üretim artış oranı gayemiz yüzde 1,2. Bu mudur bizim desteklemeyle hedeflediğimiz üretimde randıman, üretimde kalite artışı? İthal edilen bitkisel eser ölçüsü 21 milyon, 2022 gayesi 21 milyon tonmuş, 2023’te de 21 milyon ton, yani ithalatta bir azalmayı falan hedeflemiyoruz. Tahıl eserlerinde kendine yeterlilik oranı yüzde 90 gerçekleşmiş; amaç yüzde 90,2. 0,2’lik bir artış öngörülüyor. Maalesef amacı olmayan bir performans programıyla karşı karşıyayız” biçiminde konuştu.
“PLANLAMADA SINIFTA KALDINIZ!”
Tarım Bakanlığının planlamadan mahrum olduğunu söz eden Sındır, “Bir planlama yapılacaksa ve bu ziraî planlamaysa, üretim planlamasıysa, üretim deseni planlamasıysa, ziraî takviyelerin uygulanabilmesi için kaynak dağılımına yönelik bir planlama olacaksa sağlıklı bir bilgiye gereksinimimiz var. Hakikat bir data setine gereksinimimiz var, sağlam dataya muhtaçlığımız var; vaktinde ve yerinde dataya muhtaçlığımız var. En son genel tarım sayımı 2001 yılında yapılmış. 2001 yılından bugüne kadar bir genel tarım sayımı yapılmış değil ve şu anda Türkiye İstatistik Kurumunun yayınladığı ziraî datalar büsbütün vilayet ilçe müdürlüklerinden yazıyla istenen, yazışmayla toparlanan, derlenen datalar. Hiçbir dataya bu manada güvenemiyorum. Bu bilgiler manipülasyon olabilir, sağlıklı bir bilgi akışı olduğunu düşünmüyorum. Tarım ve Orman Bakanlığı ne yazık ki planlamada sınıfta kalmıştır” sözlerini kullandı.
“DESTEKLEMEYİ NEDEN VERİYORUZ!”
Sındır, ziraî desteklemelerin kıymetinin altını çizerek kelamlarını şöyle sonlandırdı: “Üreticiye desteklemeyi ne için veriyoruz? Tarıma bir dayanak veriyorsak başta üretimi planlamak, eser desenini planlamak, üretimde randımanı arttırabilmek, üretimde kaliteyi artırabilmek, üretimde piyasaları regüle edebilmek ve tüketicinin daha ucuz, daha kaliteli, vaktinde ve yerinde tüketim unsurlarıyla, besinle buluşabilmesini sağlamak. Maalesef Tarım ve Orman Bakanlığımız bu durumun çok uzağında. Hem üreticiye hem de tüketiciye yazık ediyorsunuz.”