Düzce’nin Yığılca ilçesinde orman gülü balı üretimi yapan vatandaşlar, kovanlarının yakınlarında baygın bir boz ayı görerek durumu Orman İşletme Müdürlüğü takımlarına bildirdi. Gelen grupların veterinere götürdüğü ayının mecnun bal olarak bilinen orman gülü balından zehirlendiği tespit edildi. Ayı tedavisinin akabinde ormana bırakıldı.
“GRAYANOTOKSİN DEDİĞİMİZ BİR ZEHİR VAR…”
Düzce Üniversitesi Arıcılık Araştırma, Geliştirme ve Uygulama Merkezi Müdürü Doç. Dr. Meral Kekeçoğlu, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından orman gülü balının satışının yasaklandığını, tüketecek olanların ise tabip denetiminde tüketmeleri gerektiğini söyledi.
Halk ortasında acı bal yahut mecnun bal olarak bilinen, orman gülü balı hakkında bilgi veren Doç. Dr. Kekeçoğlu, “Bu bal orman gülü bitkisinden nektar toplanarak yapılan bir bal. Halk ortasında orman gülü balından yani mecnun baldan yerseniz bir şey yapmaz diye biliniyor. Hatta tansiyonu düşürücü tesiri olduğu için çok âlâ gelir diye biliniyor. Bu bilgi katiyen yanlıştır. Zira orman gülünün çok ağır olduğu alanlarda şayet arı orman gülü nektarından çok fazla yararlanırsa bu balın içinde grayanotoksin dediğimiz bir zehir var. Bu zehir bala çok ölçüde geçebiliyor. Şayet zehir bala çok ölçüde geçtiyse evet ayıda gördüğümüz belirtileri görebiliriz. Ayı beden olarak iri olduğu için tolere etmiş durumda. Lakin bunu bir insan yeseydi çok daha berbat durumlar görebilirdik” dedi.
KALP ATIŞLARININ DURMASINA NEDEN OLABİLİR
Doç. Dr. Kekeçoğlu, balın kalp atışlarının durmasına neden olduğuna dikkat çekerek, “Aşırı derecede tansiyon düşürdüğü için kalp atışlarının durmasına kadar giden sonuçlar ortaya çıkabiliyor. Bu türlü hastalara acil gittiklerinde kalp pili takmaya giden evrelerle karşılaşabiliyorlar. Bir kaşık yendiğinde bir şey yapmaz olayında bir açıklama getirmek istiyorum. Her arıcının ürettiği balda birebir ölçüde grayanotoksin olmayabiliyor. Bir arıcının ürettiğinde 1 miligram varsa başka arıcının ürettiğinde örnek vermek gerekirse 32-40 miligram grayanotoksin ölçüsü olabiliyor. Dolayısı ile bilinmediği için baldan bir kaşık yenildiğinde bir şey yapmaz yaklaşımı hakikat bir yaklaşım değil. Zira grayanotoksin ölçüsü çok olan baldan yendiğinde ayıda olduğu üzere baygınlık, halüsinasyon durumu, kalp atışlarının yavaşlaması hatta durmasına kadar giden sonuçlar ortaya çıkıyor” diye konuştu.
ORMAN GÜLÜ BALININ YASAL OLARAK SATIŞI YASAK
Doç. Dr. Meral Kekeçoğlu, orman gülü balının satışının Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yasaklandığını tabir ederek, şöyle konuştu:
“Orman gülü balında grayanotoksin tipleri ve ölçüleri değişebiliyor. Bunu gözle gördüğünüzde, baktığınızda ya da test ettiğinizde anlamanız mümkün değil. Halk ortasında duyuyoruz. Boğazımı çok yakıyor, bu bal çok ağır üzere telaffuzlar var. Fakat balda hangi bal olursa olsun telaffuzlara değil, tahlil sonuçlarına bakmamız gerekiyor. Her şeyden evvel yenilen orman gülü balının polen tahliliyle o bitki florasından olup olmadığının kanıtlanıp, kanıtlanmadığı, içerisinde grayanotoksin 1, 2 ve 3’ler var. Bunlardan 1, 2 yahut 3 hangi grayanotoksin olduğunun belirlenmiş olması gerekmektedir. Bu ayıda olduğu üzere insanlarda da yendiğinde misal tesirlerle karşılaşabilir miyiz? Evet. Bu nedenle Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yasaklamış olduğu bir bal tipidir. Olağan kaidelerde yasal olarak satışı yasak olan bir bal tipi. Bunun nedeni de ayı yediğinde ortaya çıkan tesirlere misal tesirlerin ortaya çıkmasıdır.”
DOKTOR DENETİMİNDE KULLANILMALI
Orman gülü balının birtakım hastalıklarda kullanıldığını söyleyen Doç. Dr. Kekeçoğlu, “Ancak bu demek değildir ki orman gülü balını büsbütün piyasadan silelim, hiç satılmasın. Orman gülü balının nitekim yeterli istikametleri ve yararları var. Bilhassa astım hastaları, üst teneffüs yolu enfeksiyon hastaları başta olmak üzere hipertansiyon hastalarında kullanılabilir. Lakin büsbütün tabip denetiminde, testleri yapılmış, etiketli, medikal olarak satışa sunulan bir orman gülü balının tüketilmesi gerekiyor. Rastgele arıcılardan alıp tüketmenin gerçek olmayacağını vurgulamak istiyorum” tabirlerini kullandı.