ABD’de geçen hafta açıklanan bilgilere nazaran, temmuz ayında yüzde 8,5 artan yıllık enflasyon, ağustosta yüzde 8,3’e gerilemesine rağmen yüzde 8,1 seviyesinde bulunan piyasa beklentilerini aştı.
Verinin akabinde Fed’in federal fonlama oranı siyasetine başladığı 1990’lardan bu yana birinci kere 100 baz puanlık faiz artırımına gideceği ihtimali fiyatlanmaya başlanırken, faizlerde en az 75 baz puanlık artışa kesin gözüyle bakılıyor.
Halihazırda para piyasasındaki fiyatlamalarda, Fed’in 75 ve 100 baz puanlık faiz artırımı ihtimali sırasıyla yüzde 82 ve yüzde 18 seviyesinde bulunuyor. Bankanın daha evvel 25 baz puanlık faiz artırımına gitmesi daha mümkün görülen gelecek ayki toplantısı için ise 50 baz puana yüzde 35,2 ve 75 baz puana yüzde 54,5 ihtimal veriliyor.
Hafta boyunca başta Avrupa ve Çin olmak üzere açıklanan dataların, büyümenin güç kaybettiğine işaret etmesi resesyon telaşlarını de canlı tutarken, memleketler arası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, global iktisada ait 2022 yılı büyüme beklentisini yüzde 2,9’dan 2,4’e düşürdü. Dünya Bankası da yüksek enflasyona karşı merkez bankalarının eş vakitli olarak faizleri artırmasının 2023’te global resesyon riskini güçlendirdiğini bildirdi.
Bu gelişmelerle geçen hafta boyunca global hisse piyasalarında oynaklığın yüksek seyrettiği ve satışların arttığı gözlenirken, tahvil piyasalarından da çıkış yaşandı. Resesyon riski ve dolar talebinin gücünü müdafaası ile altının ons fiyatı da yüzde 2,4 paha kaybederek 1.675,5 dolardan kapandı.
ABD’DE GELECEK HAFTANIN GÜNDEMİ FED
ABD’de geçen hafta enflasyonist tasaların artması ve makroekonomik bilgilerin karışık sinyaller vermesi ile piyasalarda risk iştahı düşük seyretti.
Beklentilerin üzerinde gelen enflasyon bilgilerinin akabinde açıklanan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), düşüşünü 2’nci aya taşıyarak ağustosta aylık yüzde 0,1 gerilerken, yıllık bazda da yüzde 8,7 ile kestirimlerin altında kaldı. Ülkede perakende satışlar ağustosta aylık yüzde 0,3 ile piyasa beklentilerinin tersine yükseldi.
Haftalık işsizlik müracaatları da 213 binle 5’inci haftasında da düşüş kaydetti. Kelam konusu olumlu bilgilere rağmen ABD’de sanayi üretimi ağustosta aylık yüzde 0,2 artsa da beklentilerin altında kaldı. New York Fed ile Philadelphia Fed’in imalat endeksleri de sanayi bölümünde daralmanın sürdüğüne işaret etti.
Açıklanan bilgi ve gelişmelerle New York borsasında geçen hafta oynaklığın yüksek seyrettiği görülürken, endekslerde haftalık bazda ortalama yüzde 4,6 düşüş yaşandı. Geçen hafta genelinde Dow Jones endeksi yüzde 4,13, Nasdaq endeksi yüzde 5,48 ve S&P 500 endeksi yüzde 4,08 kıymet kaybetti.
ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi geçen haftaya başladığı yüzde 3,30 düzeylerinden yükselişe geçerek yüzde 3,45’ten kapandı. Dolar endeksi ise enflasyon bilgilerinin akabinde yüzde 1,6’lık yükselişle 110’u test ederken, haftanın ikinci yarısından sonra yatay bir seyir izleyerek 109,8’de dengelendi.
Gelecek hafta ABD’de Fed’in perşembe günkü faiz kararının yanı sıra salı konut başlangıçları, çarşamba ikinci el konut satışları, perşembe haftalık işsizlik müracaatları ve cuma imalat sanayi ve hizmet bölümü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) dataları takip edilecek.
Fed Lideri Jerome Powell’ın faiz kararının akabinde yapacağı konuşmada, bankanın gelecek periyot para siyaseti stratejisi hakkında ipuçları aranacak.
AVRUPA’DA GÜÇ KRİZİ DERİNLEŞİYOR
Avrupa tarafında geçen hafta yatırımcı fiyatlamalarına istikamet veren temel faktör yeniden güç krizi ve artan resesyon riski oldu.
Bu kapsamda uygulanması planlanan önlemler yakından takip edilirken, Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin, elektrik ve doğal gaz fiyatlarındaki artışa karşı alınacak tedbirleri görüşmek üzere 30 Eylül’de Brüksel’de yine harikulâde toplanacağı bildirildi.
Artan elektrik ve doğal gaz fiyatları nedeniyle bölümde faaliyet gösteren şirketlere yönelik ek vergiyi de kapsayan önlemler ise resesyon dertlerinin derinleşmesine neden oldu.
Öte yandan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, güçte arz güvenliği için Rus güç şirketi Rosneft’in Alman yan kuruluşu Rosneft Almanya’ya kayyum atanmasından sonra Doğu Alman eyaletlerinde 1 milyar avrodan fazla yatırım yapılacağını bildirdi.
Alman hükümetinin, Almanya’nın en büyük Rus gazı ithalatçısı Uniper’in kamulaştırılmasını değerlendirdiği haberleri ise şirketin paylarında yüzde 18’den fazla kıymet kaybına neden oldu.
Makroekonomi data tarafında ise Almanya’da açıklanan ZEW Ekonomik Beklenti Endeksi eylülde kötüleşmeye işaret ederken, Avro Bölgesi’nde ağustosta yıllık enflasyon yüzde 9,1’le rekor düzeye yükseldi.
Bu gelişmelerle Avrupa borsalarında geçen hafta satıcılı bir seyir izlenirken, haftalık bazda Almanya’da DAX endeksi yüzde 2,65, Franca’da CAC 40 endeksi yüzde 2,17 ve İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,56 paha kaybetti. Avro/dolar paritesi 0,99-1,02 bandında hareket ettiği haftayı yüzde 0,3 düşüşle 1,0016’dan tamamladı.
Gelecek hafta Avrupa’da İngiltere Merkez Bankası (BoE) faiz kararının yanı sıra Avro Bölgesi’nde tüketici inanç endeksi ile imalat sanayi ve hizmet dalı PMI, Almanya’da ÜFE bilgileri takip edilecek. BoE’nin yüzde 1,75 seviyesinde bulunan siyaset faizini, 50 baz puanlık artırımla yüzde 2,25’e yükseltmesi beklenirken, karar metninde, gelecek periyotta bankanın ne kadar şahinleşeceği sorusuna karşılık aranacak.
ASYA’DA GÜNDEM ÇİN EKONOMİSİNDEKİ YAVAŞLAMA VE ZAYIF JAPON YENİ
Asya genelinde, Çin’de iktisada yönelik tasalar ve Japonya’da zayıf yen profili gündemi meşgul etmeye devam etti.
Geçen hafta genelinde Asya’da ekopolitik gündem de ağır geçerken, ABD’nin Çin’in muhtemel Tayvan işgalini engellemek için bir yaptırım paketini değerlendirdiği haberlerinin yanı sıra Rus ve Çinli önderlerin yaptığı görüşme yakından takip edildi. Haftanın son günü ABD borsalarında süreç gören Çin şirketlerini denetleyecek heyetin Hong Kong’a gideceği haberleri de teknoloji paylarında tesirli oldu.
Çin Merkez Bankası’nın (PBoC) para siyasetini gevşetme adımlarına orta vererek 1 yıllık siyaset faiz oranını (MLF) yüzde 2,75 seviyesinde bırakması da öne çıkan gelişmeler ortasında yer aldı.
Makroekonomik data tarafında Çin’de ağustosta yıllık bazda sanayi üretimi yüzde 4,2 ve perakende satışlar yüzde 5,4 artarak beklentileri aştı. Ülkede borç çevirme sorunları ile gayret eden gayrimenkul dalına ait göstergeler ise bozulmaya devam etti. Japonya’da ise ağustosta yıllık bazda ihracat yüzde 22,1 yükselse de beklentilerin altında kalırken, ithalat yüzde 49,9 artarak piyasa varsayımlarını aştı. Ülkede temmuz ayı sanayi üretimi de yıllık bazda yüzde 2 azalarak zayıf görünümünü sürdürdü.
Öte yandan zayıf yen profiline dair yetkililerin açıklamaları, Japonya Merkez Bankası’ndan (BoJ) direkt müdahale beklentilerini artırırken, Japonya Kabine Baş Sekreteri Matsuno Hirokazu mevcut döviz hareketleri devam ederse rastgele seçeneği elemeden gereken adımları atmaya hazır olduklarını söyledi. BoJ’un döviz alım-satımlarına ait faiz oranı denetimi yaptığı haberleri ile dolar/yen paritesi kritik eşik olarak anılan 145 düzeyinden düşüşe geçerek 142,9’da dengelendi.
Bu gelişmelerle geçen hafta Asya borsalarında satıcılı bir seyir izlenirken, haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 4,16, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,29, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 3,1, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,06 ve Hindistan’da Sensex endeksi yüzde 1,59 kıymet kaybetti.
Asya tarafında gelecek hafta BoJ’un faiz kararının yanı sıra Japonya’da enflasyon bilgilerinin piyasalara taraf vermesi bekleniyor. Direkt döviz müdahalesi beklentilerinin arttığı bir devirde bankanın ultra gevşek para siyasetinde bir değişikliğe gitmeyeceği, lakin zayıf yen karşısında kelamla yönlendirme tonunu sertleştireceği öngörülüyor.
GÖZLER TCMB’YE ÇEVRİLDİ
Yurt içinde bu hafta Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, global çapta azalan risk iştahının tesiriyle satıcılı bir seyir izledi. BIST 50 endeksinde yer alan hisseler için 14-16 Eylül periyodunda açığa satış süreçlerinde üst adım kuralı uygulanırken, bankacılık kesimi paylarında satışların ağırlaştığı görüldü.
Bu hafta açıklanan bilgilere nazaran, sanayi üretimi temmuzda aylık yüzde 6,2 gerilerken, yıllık bazda yüzde 2,4 yükseldi. Türkiye’nin cari süreçler hesabı da temmuzda 4 milyar 10 milyon dolar açık verirken, 12 aylık cari açık 36 milyar 585 milyon dolar oldu.
AA Finans’ın anketine katılan ekonomistler sanayi üretiminde temmuzda yıllık yüzde 6,8 artış beklerken, cari süreçler istikrarının 3 milyar 470 milyon dolar açık vereceğini varsayım ediyordu.
FAİZ KARARI NE OLACAK?
Öte yandan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Piyasa İştirakçileri Anketi’ne nazaran, Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki (TÜFE) artış beklentisi 12 ay sonrası için yüzde 41,99’dan yüzde 36,74’e, 24 ay sonrası için de yüzde 24,35’ten 20,63’e geriledi.
Bu gelişmelerle BIST 100 endeksi, haftayı yüzde 4,09 kayıpla 3.377,33 puandan tamamlarken, dolar/TL haftalık bazda 0,1’lik artışla 18,2555’ten kapandı.
Yurt içinde gelecek hafta gözler Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz kararına çevrilirken, bankanın siyaset faizini yüzde 13 seviyesinde bırakması bekleniyor.