Büyüme teriminin beden boyutlarının artmasını, gelişmenin ise biyolojik işlevlerin değişimini ve olgunlaşmasını tabir ettiğini lisana getiren Çocuk Sağılığı ve Hastalıkları Kliniği’nden Uzm. Dr. Ferda Yapan Esaslı, gelişim geriliği hakkında ikazlarda bulundu.
AKRANLARIYLA İRTİBAT KURAMAMASI GÖZ ARKASI EDİLMEMELİ
Uzm. Dr. Ferda Yapan Esaslı, gelişim geriliğini biyolojik ya da çevresel şartların yetersizliği nedeniyle çocuğun toplumsal, duygusal gelişim alanlarında yaşıtlarına nazaran geri kalması durumu olarak tanımladı.Gelişim geriliğinde en büyük işaretin konuşma gecikmesi olduğunu söyleyen Uzm. Dr. Esaslı, “Boy ve kilosunun yaşıtlarından geride kalması durumu da olabilir lakin kural değildir. Gelişme geriliği toplumsal maharetlerde eksiklik, saldırganlaşma ve hırçınlık, akranlarıyla bağlantı kuramama, zihinsel alanda gerilik, kavramların, neden-sonuç münasebetlerinin, sorun çözme maharetinin gelişmemesi olarak özetlenebilir” tabirlerini kullandı.
AĞIR BESLENME BOZUKLUKLARI NEDEN OLABİLİR
Gelişim geriliğinin nedenlerinden bahseden Uzm. Dr. Ferda Yapan Esaslı, “Genetik hastalıklar, erken doğuma ilişkin problemler, doğum tartısının düşük olması, doğumda oksijensiz kalma, menenjit, kan şekerinin düşmesi, sarılık, epilepsi, ağır beslenme bozuklukları üzere tıbbi nedenler olabilir. Çağımızda en sık görülen neden ise anne, babanın ya da çocuğun bakımıyla sorumlu kişinin gereğince uyarıcı, sağlıklı bakım sağlamamasından kaynaklanır. Bilhassa çalışan anne-babalarda çocuğun uzun müddet değişik bilişsel etkinlikler yapmadan vakit geçirmesi, telefon-tablet bağımlılığı, akranlarıyla gereğince oynayamaması nedenler ortasındadır. Çocuk oyunla öğrenir, sevgi ve ilgiyle gelişimini tamamlar, bu durumdan mahrumsa gelişme geriliği kaçınılmazdır” halinde konuştu.
DÜZENLİ TABİP DENETİMİ İHMAL EDİLMEMELİ
Gelişim geriliğini anne ya da babanın anlamasının yahut kabullenmesinin çok sıkıntı olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Ferda Yapan Esaslı, şunları söyledi:
“Çoğunlukla olması gereken gelişim marifetlerini büyüdükçe tek başlarına kazanacaklarını düşünürler. En sık karşılaşılan sorun konuşma gecikmesinin, toplumsal yetkinliğinin zayıf olmasının doğal bir süreç olduğunun sanılmasıdır. Bu nedenle birden fazla gelişme geriliği olan çocuk, geç teşhis alır. Çocuklarda gelişim bozukluğunun önlenmesinin en yeterli yolu tertipli çocuk tabibi denetimleridir. Tabip gerekli gördüğünde çocuk nörolojisi, çocuk psikiyatristi ve gelişim uzmanı yönlendirmesi yapacaktır.”
GELİŞİMSEL TARAMA TESTLERİ UYGULANABİLİR
Gelişim geriliğinin bebeklik periyodunda de anlaşılabileceğine dikkat çeken Uzm. Dr. Esaslı, “Bu devirde hikaye ve detaylı nörolojik muayene bedelli bilgiler sağlar. Daha ayrıntılı değerlendirmeler için ise gelişimsel tarama testleri yardımcıdır. Bayley bebek ve küçük çocuklar için gelişim ölçeği (1-42 ay arası) testi, Denver gelişimsel tarama testi (0-6 yaş), Ankara gelişim envanteri testi (0-6 yaş) ile ince motor, kaba motor, ferdî toplumsal maharet ve lisan olmak üzere dört temel gelişim alanı değerlendirilir” ifadelerini kullandı.
ERKEN TEŞHİS EPEY ÖNEMLİ
Gelişim geriliği erken teşhis aldığında bilhassa birinci yaşta, süratli bir halde tedavi edilebileceğinin altını çizen Uzm. Dr. Esaslı, “Genetik, biyolojik hastalıklar dışında ilaç tedavisi gerektirmez. Ağır eğitim programları ve özel eğitimlerle tedaviye başlanır. Tedavide en kıymetli nokta çocuğun tüm hayatının ve etrafının düzenlenmesidir. Verilen eğitim, uzman yardımı, ilgi ve sevgiyle geçirilen kaliteli vakitle birlikte çocuktaki gelişme geriliğin süratli bir formda düzeldiği görülecektir” diyerek kelamlarını noktaladı.