İktidarın “Cumhuriyet tarihinin en büyük toplumsal konut projesi” olarak tanıttığı yeni projenin detayları ortaya çıktıkça projeyi üstlenecek olan TOKİ’nin eski projelerde yarattığı meseleler da yine gündeme geldi. TOKİ’nin bitiremediği konutlar nedeniyle 55 bine yakın davası bulunuyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un dün yaptığı açıklamaya nazaran toplumsal konut projesi için birinci gün 500 bini aşkın müracaat yapıldı. Arsa ve işyeri için müracaatların ise 10 Ekim’de başlayıp 7 Kasım’a kadar süreceğini açıklayan Kurum, bu yatırımın yaklaşık 900 milyar liralık yatırım bedeline sahip olduğunu söyledi.
Projeyi kıymetlendiren CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel, TOKİ’nin geçmişinin parlak olmadığını belirterek Sayıştay raporlarını hatırlattı. Özel, “Satılan konutların geç teslim edilmesi nedeniyle 2018’de 54 bin 410 dava açılmış. Artık ‘İki yıl sonra meskenleri vereceğiz, 60 bin TL ver’ diyorsunuz.
TOKİ’den alacak olan vatandaş ‘Bu daireleri almayım mı?’ diyorsa al kardeşim. İki sene sonra konutları biz teslim edeceğiz. Bu işleri temizlemek bize kalacak” diye konuştu.
“YARIM KALMA TEHLİKESI VAR”
İstanbul Büyükşehir Belediye-si’nin toplu konut şirketi KİPTAŞ Genel Müdürü Ali Kurt da TOKİ’nin yıllar evvel kelam verip şimdi temelini atmadığı projeleri olduğunu hatırlattı. TOKİ’nin olağanda yıllık 58 bin konut yapabilme kapasitesi olduğunu söyleyen Kurt, şunları söyledi:
“Bunu bir anda 128 bine çıkardılar. Umarım altyapı çalışmalarını tamamlamışlardır.
Eğer tamamlanmadıysa bu projeler de öbürleri üzere yarım kalırsa önemli bir kriz ortamı olur. Piyasayı bozar, arzı karşılamazsa hem fiyatlar daha da artar hem de arz patlar” dedi.
AYLIK 11 BİN TL ÖDEME
Bu ortada projeye ait detaylar ise dar gelirlinin bu konutlara ulaşabilmesinin zorluğunu ortaya koyuyor. 2 bin 280 TL’den başlayan taksitlerin altı ayda bir memur maaşı kadar zamlanması ayrıyeten 60 bin liradan başlayan peşinat fiyatı dar gelirliyi zorlayacak ayrıntılar. Emlak piyasasında bankaların konut kredisini kesmiş olması peşinatı kredi ile karşılayacak dar gelirliyi düşündürüyor.
Kredi verilse dahi 24 aylık taksitlerle 60 bin TL gereksinim kredisi çeken bir dar gelirlinin her ay 3 bin 304 lira ödemesi gerekiyor. Bunun yanında Türkiye’de ortalama kiranın 5 bin 396 TL olduğu da hesaplanınca “dar gelirli”nin cebinden aylık ortalama 10 bin 980 lira çıkması gerekiyor.
CUMHUR BELEDİYELERİ ÖNCELİKLİ
TOKİ, konutların yapılacağı vilayet ve ilçeleri de açıkladı. Burada birinci dikkat çeken nokta, konutların büyük kentlerde yalnızca Cumhur İttifakı’nın yönettiği belediyelerde yapılması oldu. Türkiye’nin beş büyük vilayetinde toplam 32 ilçe belediyesinde yapılacak olan konutların yalnızca sekizi CHP’li belediyelerde yer alacak. Bu sekiz belediye de İzmir’in tesiriyle ortaya çıkıyor. Projeden İzmir’i çıkarınca kalan dört büyük vilayette yalnızca iki CHP’li belediyenin hudutları yer alıyor. Ankara ve İstanbul’da toplumsal konutların yapılacağı yerlerin hepsi Cumhur İttifakı’nın yönettiği belediyelerde yer aldı. Bu durum, belediyeler üzerinden yeni bir rant kuşkusuna neden oldu.