Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezleri 2021 yılı raporu açıklandı. Rapora nazaran göre 2021 yılında azap ve berbat muamele gördüğü için TİHV’e müracaat yapanların sayısı son 30 yılın tepesine ulaştı.
Raporda 2021 yılında 984 kişinin kendisi yahut bir yakını azap ve başka makus muameleye gördüğü gerekçesiyle TİHV’e başvurduğu belirtildi. Başvuranların 616’sının 2021 yılı içinde azaba maruz kaldığı belirtilirken, bu sayının vakfın kuruluşundan bu yana yıl içinde azap nedeniyle yapılan en yüksek müracaat olduğu kaydedildi. Rapora nazaran, gözaltı sürecinde azaba maruz kalan 10 bireyden yedisi açık alanda yahut toplumsal şovlarda azap gördü. Müracaatların en küçüğünün beş, en büyüğünün ise 76 yaşında olduğu bildirildi.
TİHV’in açıkladığı raporun öne çıkan kısımları şöyle:
– Kendisi azap gördüğü için vakfa başvuran 915 bireyden 871’i Türkiye içinde, 44’ü ise öteki bir ülkede azap gördüğü için başvurdu.
– Azap görenlerin 616’sı 2021 yılı içinde azap gördüğü için, 211’i ise 2016-2020 yılları ortasında azap gördüğü için TİHV’e başvurdu.
– En çok müracaat 307 kişi ile TİHV İstanbul Temsilciliğine gelirken, Van Temsilciliği’ne 263, Diyarbakır Temsilciliği’ne166, İzmir Temsilciliği’ne 134, Ankara Temsilciliği’ne 66 ve Cizre Referans Merkezi’ne 48 kişi başvurdu.
– Boğaziçi Üniversitesi’nde öğrencilerin atanmış rektör protestolarıyla başlayan süreç gözaltılar, ihlaller, homofobik telaffuzlar ve LGBTİ+ karşıtı nefret kampanyalarıyla tüm yıla yayıldı. Ocak ve Şubat aylarında öğrenciler ve LGBTİ+’ların İstanbul ve İzmir Temsilciliklerine yoğun başvurusuna yol açtı.
-İstanbul Sözleşmesi’nin iptali sonrası bayanlara yönelik ihlallerde de artış görülmeye başlandı.
– Türkiye içinde işkenceye maruz kaldığı için başvuru yapan 871 kişinin cinsiyet kimliklerine nazaran dağılımı incelendiğinde 307 başvurunun (%35,2) bayan, 527 müracaatın (%60,5) erkek, 37’sinin (%4,2) ise bu sınıflama dışında LGBTİ+ olduğu görülüyor. 2020 yılının dataları ile karşılaştırıldığında LGBTİ+ başvurularındaki artış dikkat çekti.
– 2021 yılında azap nedeniyle tedavi merkezlerine başvuran kişilerde en küçük yaşın beş, en yüksek yaşın 76 olduğu tespit edildi. Başvuranların yarısından fazlasını 30 yaş ve altı şahıslar oluşturdu.
– 2021 yılında TİHV’e 56 çocuk başvururken, 30’u Türkiye’de, beşi ise yurt dışında gördüğü işkenceler nedeniyle müracaatta bulundu.
– Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgesi doğumlular Türkiye nüfusunun %30,6’sını oluştururken azap nedeniyle TİHV’e başvuranlar içinde bu bölgede doğanların oranı %63,7 oldu.
– Müracaatların %89,9’u siyasi düşünce, kimlik yahut hareketleri nedeniyle gözaltına alındıklarını belirtti.
– 2021 yılı içinde gözaltında azap gören her iki bireyden biri en az iki yahut daha fazla ünitede azap gördüğünü belirtirken; 10 başvurucudan yedisi sokakta yahut toplumsal şovlarda, 10 başvurucudan dördü araç içinde, yeniden 10 başvurucudan dördü ise emniyet müdürlüklerinde azaba maruz kaldı.
– 2021 yılı içinde en çok azap olayının yaşandığı tespit edilen resmi gözaltı merkezi İstanbul ve Van Emniyet Müdürlükleri oldu.
– Müracaatçıların değerli kısmının birden çok azap yoluna maruz kaldıkları görüldü. 10 başvurucudan sekizinin hakaret ve aşağılamaya, 10 bireyden yedisinin fizikî müdahaleye maruz kaldığı belirlenirken, 10 şahıstan beşi de cinsel azap gördüğünü tabir etti.
– 10 başvurucudan en az dokuzunda travma sonrası gerilim belirtileri tespit edildi.
– Müracaatçılardan 14’ünün tedavi sürecinde cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyduğu tespit edildi.
DW / HT,BÖ