Maymun çiçeği virüsü Afrika kıtası dışında birinci sefer bu kadar yaygın görülüyor. Deride kabarcıklar oluşturan hastalık yakın temasla bulaşıyor. Şu ana kadar 22 ülkede 200’ün üzerinde hadise tespit edildi lakin bir vefat bildirilmedi. Türkiye’de ise Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca olay tespit edilmediğini ve tedirginliğe gerek olmadığını söyledi; “Vatandaşımız müsterih olsun” dedi.
“Acil hareket planı hazırlanmalı”
Enfeksiyon uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul da şimdi paniğe mahal olmadığını söylerken devletin hastalığın yaygın görüldüğü ülkelerden gelenlere sıhhat taraması yapması gerektiğini söz ediyor. Ertuğrul tıpkı vakitte hastalığın Türkiye’de ortaya çıkması durumunda yapılacaklara ait bir yol haritası oluşturulmasını öneriyor: “Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) kuşkulu, muhtemel ve kesin olay tanımlamaları var. Türkiye’de bu olgularla karşılaşan sıhhat çalışanları ne yapacaklar? Hadiseleri nasıl izole edecekler? Birebir halde hudut kapılarında bunlarla ilgili hangi tedbirler alınacak?”
Enfeksiyon uzmanı Prof. Dr. Bülent ErtuğrulFotoğraf: DW
Enfeksiyon uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol ise vatandaşa yönelik kamu spotları hazırlanması gerektiğini akarıyor. Bu kamu spotlarında “Hangi belirtilerde neler yapılmalı”, “Hastaneye ne vakit başvurulmalı” üzere sorulara karşılık verilmesi daveti yapan Şenol, bununla birlikte, vatandaşı paniğe sürüklemeyecek bir acil aksiyon planının oluşturulması gerektiğini lisana getiriyor. Bu yolla insanların telaşlarının en aza ineceğini söylüyor.
Maymun çiçeği hastalığının en değerli belirtilerinden biri ciltte meydana gelen döküntülerFotoğraf: CDC/Getty Images
Türkiye maymun çiçeği aşısı üretebilir mi?
Virüsten korunmak için aşılar bu hastalıkta da devreye giriyor. Türkiye’de aşı takviminde yer alan suçiçeği aşısı, farklı bir virüs ailesinden geldiği için maymun çiçeğine karşı müdafaa sağlamıyor. 1980’lere kadar yaygın olarak uygulanan çiçek aşısının ise maymun çiçeğine karşı yüzde 85 oranında muhafaza sağladığı kabul ediliyor.
Enfeksiyon uzmanı Prof. Dr. Esin Davutoğlu ŞenolFotoğraf: Privat
Bunun dışında Amerikan Besin ve İlaç Dairesi’nden (FDA) 2019 yılında onay alan bir maymun çiçeği aşısı bulunuyor. Prof. Ertuğrul bu aşının ortaya çıkmasında kullanılan virüs suşunun Refik Saydam Hıfzısıhha Enstitüsü’nden alındığını hatırlatıyor. Prof. Şenol ise Enstitü’nün 2011 yılında kapatıldığını, bu kaideler altında Türkiye’nin aşı üretmesinin mümkün olmadığını söylüyor. Fahrettin Koca’nın maymun çiçeği ile ilgili yapmış olduğu “aşı geliştirme konusunda yapılabilecekleri istişare ediyoruz” açıklamasını gerçekçi bulmuyor.
Aşı tedariği gerekiyor mu?
Pekala, aşı tedarik edilmeli mi? Edilirse kimlere uygulanmalı? Prof. Şenol, maymun çiçeği aşısının tedariğinin bir gereklilik olduğu görüşünde: “Aşı bilhassa sıhhat çalışanları için getirilmeli. İngiltere yedi olaylık bir yayın yaptı, yedi olayın biri sıhhat çalışanı. Türkiye’nin stoğunda bu aşıların olması koşul. Amerika’dan aşı istememiz gerekiyor”
Şenol aşı geldiğinde, koronavirüste olduğu üzere kitlesel bir aşılama değil, sadece temaslılara aşı yapılması gerektiğini kaydediyor. Prof. Ertuğrul ise aşı üretimi için Türkiye’nin kaynak ayırması gerektiğinin altını çiziyor. DW Türkçe’nin Sıhhat Bakanlığına sorduğu, “Aşı tedariği yapılacak mı? Bu aşı Türkiye’de üretilebilecek mi?” sorularına ise cevap gelmedi.