Türkiye’de günümüzde çocukların birçok kültür sanat aktifliklerine ulaşma imkanına sahip değil. Bu mevzuda yaşanan zorluklar ve fırsat eşitsizlikleri özel ilgi gösterilmesi gereken görme engelli çocuklar için çok daha fazla… Bu eşitsizlikleri ortadan kaldırmak ve her çocuğun en temel hakkı olan kültür sanat aktifliklerine iştiraklerini sağlamak hedefiyle “Erişilebilir Müzik” projesi hayata geçti.
Bongo Arka Project ve Baby Concerts işbirliğiyle yapılan “Erişilebilir Müzik” projesinin birinci aktifliği görme engelli çocuklar için tasarlanan özel müze eğitim-deneyim alanı keşfi ve klasik müzik konseri ile Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde 2 Ağustos tarihinde yapıldı. Çocuklar dokunarak, duyarak ve konuşarak tarih, kültür, klasik müzik ve bale ile buluştu.
Bu manalı projeyi Bongo Arka Project Kurucusu Çiğdem Aslantaş ve Baby Concerts Kurucu Ortağı Burçin Fazilet ile konuştuk.
– Birinci etkinliğinizde çocuklardan nasıl geri dönüşler aldınız? Aktifliğin üzerinden biraz vakit geçti, bu projenin nasıl bir yarar sağladığını görüyorsunuz?
İlk etkinliğimizi, teğe bir bağlantısı ve iştiraki güçlendirmek için 15 görme engelli çocuk ile yaptık. Çocuklar kendilerine özel bütüncül bir tecrübe tasarlandığı için çok heyecanlılardı ve unutamayacakları, keyifli bir gün geçirdiklerini paylaştılar. Çocuklardan aldığımız yorumlar hayli olumlu zira başka tüm müzelerde tarihi yapıtların camekânlar içinde bulunması, dokunulamaması hasebiyle algılama fırsatları bulunmuyor. Ama Bongo Keşif Alanı’ndaki 3D replikalar sayesinde müzedeki kıymetli yapıtları elleriyle dokunarak çok daha uygun manaya, sesli betimlemelerle, masala entegre edilmiş anlatımlarla içselleştirme fırsatı buldular. Tıpkı vakitte şu ana kadar aldığımız geri dönüşlerden de gördüğümüz en değerli yarar, çocukların bunun aslında tüm müzelerde standart bir uygulama olması gerektiğinin ve temel haklarından olduğunun farkındalığının oluşması.
Etkinliğin ikinci kısmında ise müzenin orta alanında yeniden kendilerine uygun halde, özel olarak kurgulanmış BabyConcerts klasik müzik konserini deneyimlediler. Müzedeki seçili tarihi eserler de konsere eşlik eden masala dahildi. Kıssada betimlemelere yer verildi. Birebir vakitte çalınan enstrümanların bilgi kartlarını ve konser programını Braille alfabesiyle kabartmalı olarak tasarladık ve çocuklar konser sonunda fiziken de enstrümanlara dokunarak onları yakından tanıdılar. Balerin performansı az gören çocukların algılayabilmesi için siyah perde önünde kontrast yaratması için sarı tütü ile tasarlandı. Balerin duruşunu algılayabilmeleri içinse yeniden sarı renkte 3D printer’la üretilmiş figürler dağıttık. Aldığımız geri dönüşlerde en olumlu taraf olarak klasik müziğin sakinleştirici gücünün çocuklara yansımasıydı.
ETKİNLİKLER ÜCRETSİZ
– Proje kapsamında etkinlikler ne sıklıkla yapılacak ve projeye dahil olmak için ne yapmak gerekiyor?
Bundan sonrasında hem kamu kuruluşlarında hem de kamuoyunda farkındalık yaratarak sponsorlarımızı yanımıza almak ve en az ayda bir olmak üzere etkinliklerimizi düzenlemek istiyoruz.
Gören Kalpler Derneği üzere bedelli bir paydaşımız vasıtasıyla, öncelikle 6-10 yaş ortasındaki görme engelli çocuklarla projeyi başlattık. Derneğin bağlantıda olduğu çocuklarla yeniden devam edeceğiz. Çocuklarının onayıyla onları programa dahil etmek isteyen ebeveynler bu dernekle irtibata geçebilir ve sonraki etkinliklerde ortamıza katılabilirler. Natürel ki rastgele bir fiyat ödemek yahut bilet almak gerekmiyor, aktifliğe iştirak fiyatsız.
– Bu projede nelere dikkat ediyorsunuz, neleri göz önünde bulunduruyorsunuz?
Dikkat ettiğimiz en değerli noktalardan biri, çocukların bedensel kelam haklarına hürmet duyulması. Süreçle ilgili detaylı ve kelamlı bilgilendirme, keşif ve konser alanındaki hareketliliği fizikî yönlendirmelerden çok kelamlı yönlendirme ile yürütme, gerekli durumlarda çocuğun onayı alınarak ufak dokunuş yahut tutuşlar ile fizikî olarak yönlendirme yapma çocuğun bedensel kelam hakkına hürmet bağlamında kıymetli bir tavır.