Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bilal Boztosun, uzun periyodik oturmanın erken mevt için risk faktörü oluşturduğuna dikkati çekti.
Prof. Dr. Bilal Boztosun, herkesin kas güçlendirici fizikî aktiviteye gereksinimi olduğunu belirterek, “Uzun periyodik oturan insanların hem aerobik hem de kas güçlendirici fizikî aktiviteye muhtaçlığı vardır. Milletlerarası bir mecmuada yayınlanan bir araştırma, uzun mühlet oturmanın erken mevt için bir risk faktörü olduğuna dair delilleri göstermiştir. Araştırmalara nazaran, ne kadar çok oturursanız erken vefat riskiniz o kadar artar.
Yapılan çalışmalara örnek olarak; günde 13 saatten fazla oturan iştirakçilerin, 11 saatten az oturanlara nazaran 2 kat daha fazla vefat riskine sahip olduğu gösterilmiştir. Daha fazla hareket eden ve daha az oturan (bir seferde 30 dakikadan az oturan) bireylerin, bir seferde 30 dakika yahut daha fazla oturanlara nazaran yüzde 55 daha düşük riske sahip olduğu gözlemlenmiştir. Bir seferde 90 dakikadan fazla oturan şahıslarda ölme mümkünlüğü, oturma müddetlerini her vakit 90 dakikadan daha az bir müddet ile sınırlayanlara nazaran yaklaşık iki kat daha fazladır” dedi.
“KALP KRİZİ VE FELÇ RİSKİ YÜZDE 147 ARTTI”
Günümüzde yetişkinlerin ve ergenlerin kâfi fizikî aktivite seviyesine sahip olmadığına değinen Prof. Dr. Bilal Boztosun, şu halde devam etti: “Dört yetişkinden biri ve ergenlerin yüzde 80’inden fazlası, önerilen fizikî aktivite seviyelerini maalesef karşılamıyor. Yaklaşık 800 bin iştirakçinin değerlendirildiği araştırmada en çok oturanların, en az oturanlara kıyasla hastalık ve vefat oranlarında artış olduğunu gösterdi. Yapılan istatistiklerde çok oturanların diyabet riskleri yüzde 112 arttı, kalp krizi ve felç üzere kardiyovasküler olaylarda yüzde 147 artış oldu. Kardiyovasküler olaylarda vefatta yüzde 90 artış oldu. Rastgele bir nedenden vefatta yüzde 49 artış oldu.
Oturarak çok fazla vakit harcandığında kan akışı yavaşlar, bu da kan damarlarında yağ asitlerinin birikmesine müsaade verir ve kalp hastalığına yol açabilir. Bedeninizin yağları sürece yeteneği azalır. Lipoprotein lipaz, karnınızdaki yağları parçalamak için üretilen kıymetli bir enzimdir. Oturduğunuzda bedeninizin lipoprotein lipaz üretimi yaklaşık yüzde 90 düşer ve bedeninizin yağ kullanmasını kolaylaştırır, yağ kullanmadığında ise depolanır.
Uzun müddetli oturmak kalp hastalığı için iki risk faktörü olan tip 2 diyabet ve obeziteye neden olabilen insülin direncine yol açabilir. Uzun müddetler boyunca tertipli olarak oturduğunuzda kemikleriniz zayıflar ve tüm iskelet sisteminiz ağrı, kemik çıkıntıları, iltihaplanma ve öbür semptomlar dâhil olmak üzere olumsuz tesirler yaşayabilir. Kaslarınızı kullanmadığınızda, güçlerini ve öteki beden sistemlerini destekleme yeteneklerini kaybedebilir. Beyninizi etkileyebilir. Kanser hastalığında ise önerilen ölçüde hareket etmek göğüs, kolon ve rahim kanserleri de dâhil olmak üzere birçok kanser riskini azaltabilir. Daha fazla hareket etmek ve daha az oturmak, yaş, cinsiyet, ırk, etnik köken yahut mevcut fitness düzeyinden bağımsız olarak herkes için muazzam yararlar sağlar.”
“TELEVİZYONDA MAÇ İZLEMEK YERİNE AİLENİZLE OYUN OYNAYIN”
Prof. Dr. Boztosun, antrenman ve fizikî aktivite konusunda şu tavsiyelerde bulundu: “Egzersiz, beyindeki nöronları büyüten beyin kaynaklı nörotrofik faktörün (BDNF) üretimini tetikler. Ayrıyeten kortizolün yani gerilim hormonunun tesirleriyle savaşmaya yardımcı olur. Hasebiyle BDNF kaynakları azaldığında kortizol artar ve bu da gerilimin artmasına nedendir. Beyne giden kan akışı da hareketsiz olduğunuzda yavaşlar, bu da beyninizin aldığı oksijen ölçüsünü azaltır. Her insanın fizikî olarak faal olma fırsatı tıpkı değildir. Pek çok insan kaldırım ve sokak altyapısının zayıf olduğu, fizikî aktivite için inançlı alanların az olduğu ve konutlarından yürüme yahut bisiklete binme imkânlarının olmadığı mahallelerde yaşıyor.
Fiziksel aktiviteyi arttırıcı toplumsal platformlarda bulunmak insanların etkin olması için inançlı ve uygun yerler sağlayabilir. Asansör yerine merdivenleri kullanmayı tercih edin. Gençlerimizin bilhassa okullarda daha faal olmasını sağlamalıyız. Çocukların daha fazla hareket etmesi için tahlil yolları aramalıyız. Okula yürüyerek yahut bisikletle gitmeyi deneyebilirsiniz. Açık hava oyunları üzere okul sonrası aktiviteler için plan yapın. Sokaklarda her yaştan ve her yetenekten insanın yürümesi, bisiklete binmesi, tekerlekli sandalyeyi kullanabilmesi yahut toplu taşımaya binebilmesi için inançlı hale getirmek kıymetlidir. Etkin ulaşım ve toplu taşımayı birbirine bağlayan ulaşım planlamasını desteklenmeli. Akşamları televizyon ekranındaki görüntü oyunları yerine futbol yahut paten üzere etkin aile oyunlarını oynayın. Uzun otomobil seyahatlerinde mola vermeyi ihmal etmeyin.”