Kilo vermeyi sağlamak için alınan kaloriyi azaltıp harcanan kaloriyi artırmak gerektiğini söyleyen Uzm. Diyetisyen ve Uzm. Klinik Psikolog Merve Öz, kaloriyi azaltmada fizikî aktivite ve metabolizma suratının değerli olduğunu hatırlattı. Metabolizma suratının hem alınan kalorinin yakılmasına hem de bedende yağ olarak depolanmasına neden olduğu için kilo verme ve kilo denetiminde hayli kritik bir noktada bulunduğunu söyleyen Dyt. Merve Öz, yaş ve cinsiyet üzere faktörlerin yanı sıra beslenme, uyku nizamı, su tüketimi, fizikî aktivite, metabolik hastalıklar, gerilim üzere birçok faktörün metabolizma suratını etkilediğine işaret etti.
Stresli durumlarda bedenin “savaş ya da kaç” moduna geçtiğini söyleyen Uzm. Dyt. Merve Öz, kelamlarına şöyle devam etti:
“Akut gerilim cevabı, olarak da bilinen bu fizyolojik düzenek, bedende algılanan bir tehdide karşılık vermesi gerektiğini söyler. Beden, adrenalin ve kortizol üzere hormonlar salgılayarak kendini hazırlar. Bu hormonların salgılanması ile birlikte beden güçlü aktivitelere hazırlanır ve bu durum beslenmenin baskılanmasına neden olabilir”
Kilo denetimini sağlama ve sağlıklı kilo vermede metabolizmayı hızlandıracak metotlarla ilgili Dyt. Merve Öz, kıymetli bilgiler aktardı.
UZUN SÜREN AÇLIK METABOLİZMAYI YAVAŞLATIR
Metabolizmayı hızlandıracak bahislerin başında gerçek beslenmenin geldiğini söyleyen Uzm. Dyt. Merve Öz, “Uzun müddet aç kalmak, gece atıştırma yapmak, süratli ve çok yemek yemek üzere yanlış beslenme alışkanlıkları metabolizmayı negatif tarafta tesirler. Hasebiyle kilo vereceğim diye gün uzunluğu yemek yememek kilo vermeye yardımcı olmanın yanında kilo almaya neden olur. Bunun aykırısı olarak da kâfi karbonhidrat, protein ve yağ alınan beslenme nizamları metabolizmanın sistemli çalışmasında tesirli olur” diye konuştu.
Çok güçlü bir antioksidan olan yeşil çayın metabolizmayı da hızlandırma özelliği olduğunu söyleyen Dyt. Merve Öz, mevzuyla ilgili şu bilgileri verdi:
“60 obez bireyle Tayland’da yeşil çay ekstresi alan küme ile almayan küme karşılaştırılarak yapılan bir çalışmada; yeşil çayın güç yakımını ve yağ oksidasyonunu artırarak beden yükünü azalttığı tespit edilmiştir. Erkek iştirakçilerin 8 hafta incelenmesi ile yapılan bir öbür çalışmada ise yeşil çayın içenlerin hem idman hem de dinlenme sırasında yağ yakımını artırdığı belirlenmiştir”
UYKU NE AZ NE ÇOK OLMALI
Yeterli ve kaliteli uykunun metabolizma suratını artırmada da son derece değerli bir noktada durduğunu söyleyen Dyt. Merve Öz, hem yetersiz uykunun hem de fazla uykunun bu istikrara tesir edebileceğini söyledi. Yapılan birçok çalışmayla da bu durumun ortaya konduğunu söyleyen Dyt. Merve Öz, şu bilgileri verdi:
“Yapılan birkaç çalışmanın sonucunda yetersiz uyku uyuyan bireylerde daha yüksek obezite prevelansı bulunmuş. Bununla birlikte yetersiz uykunun glukoz metabolizması ve metabolizmayı düzenleyen hormonlar üzerinde kıymetli rol oynadığı da biliniyor. Yetersiz uykunun; leptin (tokluk) hormonu düzeyini düşürürken, ghrelin (açlık) hormonu düzeyini artırdığı yapılan çalışmalarda gösterilmiş. Lakin yalnızca yetersiz uyku değil tıpkı vakitte fazla uyku da bedenin metabolik istikrarını bozma potansiyeline sahip olduğundan kâfi uyku metabolizma suratı için kıymet arz etmektedir”
KİLO BAŞINA 30 ML SU İÇİLMELİ
Vücudumuzun hayati işlevlerinin birçoğunda yer alan suyun yağ yakımında da gerekli bir öge olduğunu söyleyen Uzm. Dyt. Merve Öz, “Eğer bir kişinin sıhhatle ilgili bir sorunu yoksa ve doktoru bu hususta uyarmadıysa, günlük kilo başına 30 mililitre su tüketilmelidir. Yani 60 kilo bir kişinin, 60 x 30 mililitre = 1800 mililitre su tüketmelidir” diye konuştu.
Suyun metabolizma suratı üzerindeki tesiriyle ilgili olarak da Dyt. Merve Öz, şu bilgileri verdi:
“14 sağlıklı yetişkine 500 mililitre su içirilerek, suyun metabolizma suratına tesirinin ve yağ dokusu metabolizmasına tesirinin incelendiği bir çalışmada 500 mililitre su içmenin yüzde 30 oranında metabolizma suratını artırdığı bulunmuştur. Su içtikten sonraki 10 dakikalık süreçte artış görülmüş olup azamî sürate 30-40 dakika aralığında ulaşılmıştır. Bu termojenik tesirin güç tüketimini yaklaşık 100 kj artıracağı hesaplanmıştır ve çalışmanın sonucu olarak 2000 ml su içmenin güç tüketimini 400 kj artıracağı öngörülmüştür.”
METABOLİZMA SURATINI ARTIRMANIN OLMAZSA OLMAZI HAREKET
“Vücuttaki kas kütlesi arttıkça gereken güç ve yapıtaşı gereksinimi artacağından metabolizma suratı da artar” diye konuşan Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi’nden Uzm. Dyt. Merve Öz, “Ayrıca kas kütlesi fazla olan şahıslarda hareket sırasında daha çok kas çalışacağından metabolizma suratı da fazla olur” dedi.