AKP ve MHP’nin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunduğu “dezenformasyonla mücadeleyi” hedefleyen “Basın Kanunu ve Kimi Mevzularda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” başlıklı teklife basın meslek kuruluşları reaksiyon gösterdi.
Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS), Memleketler arası Basın Enstitüsü (IPI) Türkiye Ulusal Komitesi, Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD), Basın Kurulu, Haber-Sen ve İzmir Gazeteciler Cemiyeti (İGC) tarafından yapılan açıklamada teklifin geri çekilmesi daveti yapıldı.
Açıklamada, “Cumhuriyet tarihinin en ağır sansür ve oto sansür düzeneklerinden birine yol açabileceği tasasıyla, ‘dezenformasyonla mücadeleyi’ değil gazeteciliğe baskıyı artırmak üzere tasarlandığı anlaşılan bu kanun teklifinin ivedilikle geri çekilmesi davetinde bulunuyoruz” denildi.
Kanun teklifiTürk Ceza Kanunu’na “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” diye yeni bir cürüm tarifi eklenmesini ve bu cürmü işleyenlere mahpus cezası öngörüyor. Açıklamada, teklifte medyaya yönelik olarak öngörülen idari önlemler ortasında para cezası, reklam yasakları ve toplumsal medya ağlarına bant daraltma yaptırımı bulunduğu da hatırlatıldı.
Gazetecilik örgütlerinin fikrinin sorulmamasına reaksiyon
Açıklamada, kanun teklifi hazırlanırken kanunun “doğrudan muhatabı olan Türkiye’deki gazetecilik örgütlerinin fikrini sorma gereği” duyulmaması eleştirildi.
“Hangi partiden olursa olsun siyasetçilerin, toplumun bilgi edinme ve haber alma hakkını direkt ilgilendiren bu tıp yasal düzenlemeleri hazırlarken ilgili alanın önde gelen meslek örgütleri ve sivil toplum temsilcileriyle diyalog kurması demokrasinin gereğidir” sözüne vurgu yapılarak, “Bu demokratik unsurun çiğnenmesi” kınandı.
Türel tanımlar yok
Basın meslek örgütlerinin açıklamasında, teklifte “dezenformasyon”, “yalan haber”, “asılsız bilgi” ve “tahrif edilmiş bilgi” üzere kavramların türel bir tarif yapılmaksızın kullanılması eleştirilerek, “Güvenlik’, ‘kamu düzeni’ ve ‘kamu barışı’ üzere, gazetecilere karşı isimli taciz davalarında sıkça başvurulan muğlak kavramlara dayanılarak mahkemelere yeni bir cürüm işaret edilmektedir. Bu türlü bir yaklaşım, kanunları, bağımsızlığını yitirmiş olan yargı sistemi tarafından suistimale açık hâle getirmektedir. Bu teşebbüsü reddediyoruz” sözlerine vurgu yapıldı.
Açıklamada, dezenformasyonun tüm dünyanın sorunu olduğu belirtilerek, “Türkiye’de gazeteciliğin kalitesini düşüren, halkın haber alma hakkını zedeleyen daha birçok sorun” olduğu kaydedildi. Bu problemleri çözebilecek çoğulcu kanunların, demokratik kurumların ve meslek içi özdenetimin oluşturulması yahut güçlendirilmesi için tüm siyasi aktörleri, gazetecilik örgütleriyle kapsamlı ve şeffaf bir diyalog süreci başlatma daveti yapıldı.
DW / JD,ET