Yetmiş dört yaşındaki Steven Spielberg 40 yıldır çocukluğunu, ailesinin hikayesini anlatmayı istiyordu. Sonunda 2022’de Pulitzer ödüllü senarist dostu Tony Kushner’le birlikte The Fabelmans’ın (Fabelmanlar) senaryosunu yazdı. 10 Ocak 1952’de 5 yaşındaki Sammy ailesiyle birlikte Cecil B. DeMille’in Dünyadaki En Büyük Şov sinemasını izler, çok etkilenir. Mühendis babası Burt ona sinemada saniyede 24 karenin nasıl aktığını açıklar, piyanist annesi Mitzi sinemaları düşlere benzetir. İşkolik Burt ailesini rahat ettirmek için daima çalışır, Mitzi ise dört çocuğunu büyütmek için konser piyanistliğinden vazgeçmiştir.
SİNEMANIN GİZEMLİ GÜCÜ
Yarı biyografik sinemasında direktörün seçtiği kurgu başlık ilgi caziptir: Fabelman (Masal adam). Janusz Kaminski’nin dönemsel renk tonları, Kushner’in detaylı senaryosu, John Williams’ın büyülü müziği bizi sinemacının sanat, yaratıcılık, zorluklar, özveriler, ödünler dolu hayatına taşır. Burt gerçek bilgilerle, bilimle, Mitzi sanatla, düşsellikle uğraştığı için Sammy sinema tekniğini babasından, yaratıcılığını da annesinden alır. Çat kapı gelen Boris dayısı Sammy’ye “Ailen ve sanatın ortasında kalıp acı çekeceksin, yalnız kalacaksın; babası “Kalbin sana ne söylerse onu yapmalısın” der.
The Man Who Shot Liberty Valance’ı (Kahramanın Sonu/1962) izledikten sonra hayran kaldığı John Ford’la tanıştığında direktör ona ufuk çizgisi üstte ya da altta olursa sinema enteresandır, çizgi ortada kalırsa sıradandır diyerek Sammy’ye değerli bir sinema dersi verir.
Sammy’nin ailesi klasik bir Amerikan ailesi olmasına rağmen münasebetleri sıradan değildir, Mitzi’nin iç dünyası karmakarışıktır. Burt-Mitzi-aile dostları Benny ortasındaki üçgen François Truffaut’nun Jules ile Jim sinemasını anımsatır. Burt’ün işinden dolayı Arizona’dan Kaliforniya’ya giden aile burada Yahudi düşmanlığıyla, Sammy de lisede ergen acımasızlığıyla karşılaşır. Lisedeyken çektiği Okul Kırma Günü kısa metrajıyla beşerler üstündeki gizemli gücünü ayrımsar. “Filmlerimdeki konularımın kaynağı çocukluğumdan gelir” diyen Spielberg sinema tarihinin en kıymetli direktörlerindendir. Hâlâ 35 mm pelikül kullanan seçkin sinemacılardandır. Sinema sanatına duyduğu sevgi, hürmet sınırsızdır. Sinemanın eğlendirici, duygulandırıcı, uygunlaştırıcı gücünü, hayatın gerçeğini yumuşak, düşsel, bilgilendirici, vakit zaman sert biçimde aktardı.
Gabrielle LaBelle, Michelle Williams, Paul Dano, Seth Rogen, David Lynch, Judd Hirsch’in oynadığı Fabelmans bugün gösterime girdi.
YİTİK GENÇLER NESLİ
“Özgür Avrupa Radyosu’nun Metronom isimli programından, 1970’lerin müziklerinden, müziklerinden, genç jenerasyonların özgürlük arayışından, ailemin totaliter rejimin baskısı altında kalmasından ötürü Metronom’u çektim” diyor Alexandru Belc. Yönetmen-senarist Belc, 1972’de Çavuşesku’nun baskıcı, despotik devrinde yaşamak zorunda kalan genç Ana ve arkadaşlarının hikayesini yalın, minimal bir anlatımla betimliyor.
TARİHSEL BELLEK
Çevre, radyo sesleri politik drama gerçekçilik katıyor. Tarihe, tarihi belleğe ilgi duyan direktör birinci belgesellerinde geçmişin kalıntılarını, eski devasa sosyalist fabrikaları, yok olmaya mahkûm sinema salonlarını anlattığını belirterek uzun metrajı Metronom’u bilhassa genç jenerasyonların izlemesini istiyor. Romen Yeni Dalga akımının öncüleri Cristian Mungiu ve Corneliu Promboiu ile çalışan Belc ustalarının müsaadeden gidiyor. Genç ve profesyonel oyuncularla takımını oluşturan Belc’in idaresinde Ana’yı yorumlayan Mara Bugarin çok başarılı. Belc, Metronom’la Cannes’ın Muhakkak Bir Bakış kısmında en âlâ direktör seçildi.