NASA James Webb Teleskobu’nun çektiği Yaradılış Sütunu fotoğrafı 2022, bilimde hem çığır açan ve gelecek için umutlanmamızı sağlayan birçok yeni gelişmeye sahne oldu, hem de gezegenimiz ve insanlığı bekleyen kimi tehlikeleri daha net görmemizi sağladı.
Bunlar ortasından öne çıkanları derledik:
BBC
Getty ImagesAlzheimer tedavisi için Eisai ve Boigen şirketleri tarafından geliştirilen ilacın deney sonuçları, erken teşhisin akabinde uygulandığında ilacın, hastalığın ilerlemesini yavaşlattığını ortaya koydu.
Deneyin ayrıntılı sonuçları şimdi yayımlanmamış olsa da; paylaşılan kısıtlı datalar bile bilim dünyasında umut yaratmaya yetti.
Lecanemab isimli ilaç, Alzheimer hastalığına yakalanan insanların beyninde biriken toksik beta-amiloid proteinlerini ortadan kaldırıyor.
Bilim insanları bunun “tarihi bir gelişme” olduğunu söyledi.
Haberin devamı: Alzheimer tedavisinde tarihi gelişme: Yavaşlatıcı ilacın deneyleri olumlu
BBC
NASA Yaradılış Sütunları Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) en güçlü teleskobu olan James Webb, kainatın daha evvel hiç görmediğimiz kadar net manzaralarını birinci defa paylaştı.
James Webb Teleskobu, Aralık 2021’de uzaya gönderilmiş ve 25 Ocak 2022’de uzayda müşahede yapacağı noktaya ulaşmıştı.
Teleskop şu ana kadar milyonlarca galaksi keşfetti, Jüpiter ve Neptün’ün inanılmaz imgelerini çekti, kozmosun bugüne kadar çekilmiş en derin, en ayrıntılı fotoğrafını paylaştı.
Yaratılış Sütunları’nın büyüleyici fotoğrafları da bunlar ortasında.
James Webb’le ilgili öteki haberler:
- James Webb Uzay Teleskobu’ndan kainatın en derin ve net görüntüsü
- James Webb Teleskobu’ndan Jüpiter’in inanılmaz manzaraları
- James Webb teleskobuyla milyonlarca galaksi keşfedildi
- James Webb teleskobu Neptün’ün halkalı fotoğrafını çekti
BBC
Getty ImagesNASA’nın bir asteroide çarparak yörüngesini değiştirmeyi hedeflediği Dart misyonu muvaffakiyetle tamamlandı.
Misyon, büyük ölçekli bir asteroidin Dünya’ya çarpmasını engellemenin zorluklarını tespit etmeyi hedefliyordu.
Kasım 2021’de f?ırlatılan uzay aracı, Dünya’dan 11 milyon kilometre uzaklıktaki Dimorphos adlı asteroide tam isabetle çarptı.
- D?art misyonu: NASA’nın uzay aracı 11 milyon kilometre uzaklıktaki asteroide tam isabetle çarptı
BBCNükleer füzyon gücünde ABD’de “tarihi başarı” elde edildi; bir füzyon deneyinde birinci sefer süreç için gereken güçten daha fazlası üretilebildi.
Nükleer füzyonun, sınırsız bir pak güç kaynağı potansiyeli taşıdığı düşünülüyor.
Deney, California’daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuarı’nda (LLNL) bulunan Ulusal Ateşleme Tesisi’nde gerçekleştirildi.
Bu süreç, iki hafif atom çekirdeğinin birleşmeye zorlanması ve daha ağır bir çekirdek oluşturmasıyla meydana geliyor.
Haberin devamı: Nükleer füzyon gücü konusunda ABD’de ‘tarihi başarı’
BBC
BBCİngiltere’de lösemi hastası olan 13 yaşında bir kız, “nükleobaz düzenleme” isminde devrimsel bir tedavi yolunun yardımıyla kanseri büsbütün yendi.
Nükleobaz düzenleme, DNA bazlarına müdahale edilmesini sağlayan bir biyomühendislik yolu ve yalnızca altı yıl evvel keşfedildi.
Nükleobaz düzenleme, bilim insanlarının genetik kodun muhakkak bir kısmına odaklanıp bir bazın moleküler yapısını değiştirerek onu öteki bir baza dönüştürmesine ve böylece yeni genetik talimatlarının kodlanmasına imkan tanıyor.
Doktorlardan ve bilim insanlarından oluşan geniş bir grup, bu prosedürü, Alyssa’nın kanserli T hücrelerini yakalayıp öldürebilen yeni bir T hücresi çeşidi tasarlamak için kullandı.
Haberin devamı: İngiltere’de birinci sefer kullanılan ve lösemiye deva olması umulan kanser tedavisi
BBC
Getty Imagesİngiltere’de bilim insanları, organ nakli için kullanılacak böbreklerin kan kümesini değiştirmeyi başardı.
Bunun nakil için organ tedarikini artırabilecek bir buluş olabileceği ve ekseriyetle uygun donör bulmakta zorlanan kümeler için özel tesirleri olacağı belirtiliyor.
Kan kümeleri farklı olan şahıslardan birbirine böbrek nakli olmuyor fakat böbreğin kan kümesinin 0 (sıfır) tipine dönüştürülmesiyle böbreğin rastgele bir hastaya nakli mümkün oluyor.
- Bilim insanları birinci sefer organ naklinde kullanılacak böbreklerin kan kümesini değiştirdi
BBC
Getty Imagesİngiltere’de araştırmacılar, 53 yaşındaki bir bayanın deri hücrelerini 23 yaşındaki bir kadınınkiyle muadil olacak halde gençleştirdi.
Cambridge kentindeki bilim insanları, tıpkı şeyi bedendeki öteki dokularla da yapabileceklerine inanıyor.
Araştırma; diyabet, kalp hastalığı ve nörolojik bozukluklar üzere yaşa bağlı hastalıklar için tedaviler geliştirmeyi amaçlıyor.
Deri hücrelerinin gençleştirilmesi teknolojisi, 25 yılı aşkın bir müddet evvel klonlanan Dolly isimli koyunu yaratmak için kullanılan teknikler üzerine inşa edildi.
Haberin devamı: İngiltere’de deri hücresi 30 yıl gençleştirildi: ‘Amaç sağlıklı hayat müddetini uzatmak’
BBC
Getty ImagesHollandalı bilim insanları, birinci sefer insan kanında küçük plastik parçacıklar (mikroplastik) bulunduğunu saptadı.
Amsterdam Özgür Üniversitesi (Vrije Universiteit) uzmanları tarafından yapılan testler sonucunda, çalışmaya katılan 22 bireyden 17’sinin kanında mikroplastik tespit edildi.
Plastik parçacıklarının ne kadar ziyanlı olduğu hala tam olarak bilinmiyor fakat araştırmacılardan Prof. Dr. Marja Lamoree, mikroplastiklerin varlığının başlı başına telaş kaynağı olduğunu söylüyor.
- Mikroplastik birinci sefer insan kanında tespit edildi
BBC
BBCYeryüzünün bilinen en büyük bitkisi Avustralya kıyılarında keşfedildi.
Araştırmacılar, 20 bin futbol alanı büyüklüğündeki deniz çayırının yaşının yaklaşık 4500 olduğunu varsayım ediyor.
Genetik bilimciler aslında farklı maksatlarla inceledikleri Batı Avustralya’daki bu büyük sualtı çayırının aslında tek bir bitki olduğunu belirtiyor.
Bitkinin en az 4 bin 500 yıl evvel, tek bir tohumdan yayıldığına inanılıyor.
University of Western Australia’dan araştırmacılar, deniz çayırının yaklaşık 200 kilometrekarelik bir alanı kapladığını söylüyor.
Ekip, Avustralya’nın en batı ucundaki Perth kentinin yaklaşık 800 km kuzeyindeki Shark Bay körfezindeki bitkiyi tesadüfen keşfetti.
- Avustralya kıyılarında dünyanın en büyük bitkisi keşfedildi: 20 bin futbol alanı büyüklüğünde