Bir öğrencinin ya da öğrenci kümesinin öteki bir öğrenciye istenmeyen duygusal, sözel yahut fizikî davranış uygulamasına “akran zorbalığı” ismi veriliyor. Bu davranışlar dedikodu üretme, dışlama, yok sayma, lakap takma, aşağılayıcı kelamlar söyleme, alay etme üzere geniş yelpazede ortaya çıkabiliyor.
Uzmanlar akran zorbalığının çoğunlukla zorbalığa uğrayan ve uğratılan ortasındaki güç dengesizliğine bağlı olarak yinelenen bir formda gerçekleştiğini ve saldırgan bir gaye taşıdığını anlatıyor. Akran zorbalığı ekseriyetle okullarda ve gençlerin yaygın olarak bir ortaya geldiği ortamlarda görülüyor. Ağır teknoloji kullanımıyla birlikte akran zorbalığı dijital ortamlara taşınarak siber zorbalık halini de alabiliyor. İnternet üzerinden saldırgan iletiler, yorumlar, manzaralar ve söylentiler yayma, isim takma, alay etme üzere dışlayıcı tutumlar geliştirme siber zorbalık kapsamında bedellendiriliyor. UNESCO’nun raporlarına nazaran, her üç öğrenciden biri ayda bir sefer zorbalığa maruz kalıyor. Her beş öğretmenden biri, sınıftaki şiddetin günlük eğitim-öğretim faaliyetlerini aksatıcı bir hal aldığını bildirdiğini belirtiyor.
Kuzey Karolina Üniversitesi’nden araştırmacı Dr. His Dinçer, araştırmalara nazaran çocuk ve gençlerin zorbaca davranışlar sergilemesinde en belirleyici faktörler ortasında aile ve arkadaşlık dinamikleri olduğunu söyledi.
ÇOCUKLUK PERİYODU KRİTİK
Dinçer, “Çocukların aile içinde sert ve zorlayıcı hallerle yetiştirilmesi, duygusal sıcaklıktan mahrum bırakılması, saldırgan davranışlara maruz kalması, ebeveynler ortasında sıcak çatışmalara şahit olması üzere durumların zorbaca davranışların ortaya çıkmasında belirleyici olabildiği anlaşılıyor. Arkadaşlık kümeleri, saldırgan davranışlar sergileyen çetelere dönüşebiliyor ve üyelerini zorbaca davranışları norm olarak kabul etmeye sevk edebiliyor. Bu çocuk ve gençler, kendilerinden bedenen daha az güçlü, utangaç, az sayıda arkadaşa ya da duygusal takviye kaynağına sahip olan ya da hiç arkadaşı olmayan çocukları gaye alıp onlar üzerinde duygusal, toplumsal ve bedensel güç uygulayabiliyor. Kimi araştırma sonuçları zorbalığa uğrayan çocuk ve gençlerin bir kısmının daha sonra kendisinin de zorbalık yapan biri haline geldiğini gösteriyor” diye konuştu.
ÖĞRETMEN KİLİT FAKTÖR
Dinçer, UNESCO datalarına nazaran akran zorbalığı ile çaba konusunda öğretmenlerin kilit bir rolde olduğuna dikkat çekildiğini belirtti. Dinçer, “Akran zorbalığı öğrencilerin hem akademik performansını hem de ruhsal sıhhatini tehdit ediyor. Araştırmalar, eğitim ortamlarında karşılaşılan akran zorbalığının öğrencilerin hem akademik performansını hem de ruhsal sıhhatini olumsuz etkilediğini gösteriyor” sözlerini kullandı. Dinçer, okulların, öğretmenlerin ve hükümetlerin ortak bir paydada buluşarak uyum içinde çalışması gerektiğine dikkat çekti.
DİSİPLİN SUÇU
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle akran zorbalığı ve siber zorbalık artık liselerde disip