Günlük hayatta grevler, tren seferlerinin, kamu nakliyatının, posta ve sıhhat hizmetlerinin, okulların, çöp toplama hizmetlerinin, mahkemelerin işleyişinin aksaması ile sık sık kamuoyu gündemine gelirken kimi sendikalar tarihlerinde birinci defa ya da onlarca yıldır birinci kez grev kararı alıyor.
Ülkede enflasyon yüzde 11 ile son 40 yılın en yüksek seviyesinde ve grevlerin en kıymetli nedenlerinden biri fiyat artışı tekliflerinin fiyatlardaki dev artışın gerisinde kalması.
Toplu pazarlık masasında önerilen fiyat artışlarının enflasyonun çok gerisinde kalması üzere çalışma ve emeklilik şartlarında özelikle İngiltere’nin AB’den ayrılması sonrası öngörülen kimi gerilemeler de uyuşmazlıklara neden olabiliyor.
İşçiler ismine patronla toplu pazarlık yürüten sendika temsilcileri, tatmin edici bir teklif alamadıklarında, üyeleri ortasında grev oylaması yapıyorlar ve o işyerinde greve gidilip gidilmeyeceği oylama sonucu ile belirleniyor.
İngiltere kanunları, emekçilerin, patron üzerinde grev dışında metotlarla de baskı yaratmalarına imkan tanıyor. Bunlar ortasında fazla mesaiyi reddetmek de var. Örneğin tabipler ve sıhhat çalışanları işleri büsbütün durdurmak hayatları tehlikeye atacağı için vakit zaman daha hudutlu hareketler yapıyorlar.
Greve giden emekçi ve greve gidilen toplam işgünü sayısı son üç yıldır daima artıyor.
KİMLER GREVDE?
Bugünlerde kamuoyunun dikkatlerini üzerinde toplayan grevlerden kimileri şunlar:
- Hemşirelerin örgütlü olduğu sendika tarihinde birinci kere greve gidiyor. Aralık ayının 15 ve 20’sinde greve çıkma kararı alındı lakin acil bakım hizmetleri sürecek.
- Trenle seyahat Haziran ayından bu yana sık sık demiryolu çalışanlarının grevi nedeniyle aksıyor. RMT, TSSA, ASLEF sendikalarında örgütlü on binlerce demiryolu personeli yaz başından bu yana birer günlük grevlere gidiyorlar ve son olarak 13, 14, 16, 17 Aralık ve 3, 4, 6, 7 Ocak günlerinde de greve gideceklerini açıkladılar.
- Kraliyet Posta Hizmetleri çalışanları Ağustos ayından bu yana 8 farklı gün grev yaptı Noel öncesinde 10 grev tarihi daha açıkladılar.
- İletişim-telekom sektöründü BT ve Openreach şirketlerinde çalışanlar 30 yıldır birinci sefer Temmuz ayında greve gittiler. Ağustos ve Ekim’de de birtakım günler grevlerini sürdürdüler.
- Ülke çapında 150 kadar üniversitede çalışan binlerce kişi de grev kararı aldı ve bu hafta ve gelecek hafta birinci üç günlük grevlerini sürdürüyorlar.
- Havaalanlarıdaki yer vazifelileri üç günlük grevlerine 18 Kasım’da başladılar. Yeni grev tarihlerinin Noel vakti Heathrow Havalimanı’nı etkilemesi bekleniyor.
- Liverpool tersane personelleri fiyat artışı konusunda muahede sağlayarak grevi bıraktı lakin Felixstowe limanı emekçilerinin uyuşmazlığı ve grev hareketleri sürüyor.
- İskoçya’da orta öğretim kurumlarında çalışanlar 24 Kasım’da yaklaşık 40 yıldır birinci defa greve çıktılar. Yüzde 10 fiyat artışı talep eden İskoçya öğretmenlerinin gelecek yıl için de yeni grev günler ilan etmesi bekleniyor.
YENİ GREV DALGASI GELEBİLİR
Bu grevlere önümüzdeki günlerde ve yeni yıla girilirken yenilerinin eklenmesi kaçınılmaz görünüyor:
- Ülkenin önde gelen liman ve havalimanlarında çalışan yaklaşık 100 bin memur da grev kararı aldı. Hudut Koruma vazifelileri ve ehliyet imtihan vazifelileri, fiyatlarına yüzde 10 artırım istiyor.
- İngiltere’de Britanya Tabibler Birliği’nde örgütlü pratisyen tabipler Ocak ayında kendilerine teklif edilen yüzde 2’lik fiyat artışını oylamaya sunacak ve grev kararı almaları çok beklenen görülüyor.
- İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda’da Unison sendikasında örgütlü 350 bin kadar sıhhat vazifelisi grev oylaması sürecinde.
- GMB ve Unite sendikalarında örgütlü 18 bin ambulans emekçisinin grev oylaması süreci devam ediyor.
- NASUWT ve NEU öğretmen sendikalarında örgütlü 400 bin öğretmen ve yardımcı eğitim takımı da grev oylamasında. Sonuç Ocak ayında aşikâr olacak.
KAMUOYU GREVLERİ DESTEKLİYOR MU?
Kamuoyunun grevleri destekleyip desteklemediği konusunda yaz başından bu yana bir çok yoklama yapıldı.
Son olarak Ekim ayı sonunda Savanta ComRes tarafından yapılan ankete katılanların yüzde 60’ı grevleri desteklediğini söylüyor.
Grevlere karşı olanların oranı ise yüzde 33.
En çok hangi dalda çalışanların grevini destekledikleri sorulduğunda ise katılanlar başta hemşireler ve öğretmenleri saydı.
Postacılar, otobüs sürücüleri, çöpçüler, demiryolu emekçileri ve tabipler da yüzde 50’nin üzerinde kamuoyu takviyesine sahip görünüyor.
İŞVERENLER NE DİYOR?
İşçileriyle uyuşmazlık yaşayan özel şirketler ve kamu patronu, istenen artırımları karşılamasının imkansız olduğunu söyleyerek talepleri reddediyor.
Posta hizmetleri ve demiryolu hizmetlerini yürüten özel şirketler fiyat artışı pazarlığına, çalışma şartlarında yapmak istedikleri değişiklikleri de eklemek istiyor. Çalışanlar ise dayatılan yeni şartların iş güvenliği ve hizmet güvenliğini tehlikeye attığını söyleyerek yeni şartlara karşı çıkıyor.
Doktorlar, hemşireler ve grevdeki savcı ve hukukçular kamu çalışanı, yani maaşlarını devletten alıyor ve fiyat artışları milyonlarca kamu çalışanı için Temmuz ayında belirlenen oranla sonlu.
Başbakan Rishi Sunak içinde olunan ekonomik durumda “zor kararlar almak gerektiğini” söyledi ve kamu çalışanlarına önerilen fiyat artışlarının yükseltilmesine yeşil ışık yakmayacağının işaretlerini verdi.
İngiltere Merkez Bankası da, personeller yüksek artırım alırlarsa, şirketlerin bunu karşılamak için eser ve hizmet fiyatlarını yükselteceğinden, yani kısır bir enflasyon döngüsüne girileceğinden tasa duyuyor.
Ama buna karşılık grevci emekçilerin en büyük avantajı işsizlik seviyesinin son derece düşük olması. Bu onların pazarlık gücünü yükseltiyor zira yerlerinin doldurulması çok güç.
Şu anda ülkede iş arayan kişi sayısından çok daha büyük bir emekçi gereksinimi var. Gerçekten yaz başından şu ana kadar greve giden personellerin bir kısmı yüzde 10’un üzerinde fiyat artırımı almayı başardılar. Bu da yeni grevlerin yolunu açan bir diğer etken oldu.
Britanya’daki emekçi sendikaları konfederasyonu TUC ortalama emekçi fiyatlarının bu yıl gerçek olarak 2008’in gerisine düştüğünü açıklamış, istenen fiyat artırımlarının on yılı aşkın bir müddettir devam eden gerçek gelir kaybının de telafisi manasına geldiğini kaydetmişti.