6’lı masanın uzun müddettir üzerinde çalıştığı anayasa taslağında tam uzlaşı sağlandı. Toplam 85 unsurda değişiklik öngörülen taslakta cumhurbaşkanının yetkileri sembolik hale getirildi.
Liderler, merakla beklenen ve laikliği düzenleyen 24. unsura dokunmama kararı aldı. Basın özgürlüğü konusunda ileri adımların öngörüldüğü taslakta bu başlığa ilşkin, “Hürriyet temel, sınırlama istisnadır” kararı öngörülüyor. Cumhuriyet, bugün Bilkent Otel’de kamuoyuna duyurulacak 6’lı masa anayasa taslağının kıymetli sözlerine ulaştı. Edinilen bilgiye nazaran son biçimi verilen ve basılı hale getirilen taslakta, mevcut anayasanın 85 unsuru değiştirildi. Münasebetleri ile birlikte anayasa taslağı 150 sayfa olarak basıldı.
BASKILAR ORTADAN KALKACAK
AKP iktidarı periyodunda basına yönelik getirilen sınırlama ve baskıların ortadan kaldırılması hedefiyle altı partinin hukukçu kurmayları kapsamlı bir çalışma yaptı. Bu çalışma sonucunda basın özgürlüğü konusunda ileri adım atıldı. Bilhassa altı başkanın de bu noktada değerle durduğu öğrenilirken, basın özgürlüğüne ait anayasal karar “Hürriyet temel, sınırlama istisnadır” halinde tabir edildi. Bu unsurla birlikte muhalefetin iktidara gelmesiyle birlikte basın özgürlüğünü ortadan kaldıran sınırlamaların nedenleri büyük oranda azaltılmış olacak.
VETO YETKİSİNE SON
Muhalefetin en ağır tenkidine neden olan ve “tek adam” nitelemesi yapılan cumhurbaşkanı yetkileri büyük oranda sonlandırıldı. Bu kapsamda cumhurbaşkanının vereceği kararlara ait taslakta şu tabirler yer aldı: “Cumhurbaşkanının; tek başına yapabileceği süreçleri dışındaki bütün kararları, başbakan ve ilgili bakanın karşı-imzasına tabi kılınacaktır. Öte yandan Cumhurbaşkanlığı’na seçilen kişinin bir partiye mensup olması halinde misyona başlamadan evvel partisiyle ilişiğinin kesilmesi sağlanacaktır. Böylelikle cumhurbaşkanının tarafsızlığı garanti edilecektir.” Ayrıyeten cumhurbaşkanının veto yetkisi de kaldırılıyor. Buna ait, “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kabul ettiği kanunlar üzerinde cumhurbaşkanına tanınan veto yetkisini sona erdirecektir. Böylelikle cumhurbaşkanı, Meclis’in kabul ettiği kanunları, evvelce olduğu üzere bir kereye mahsus olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne iade edecektir. Meclis iade edilen kanunu, dilerse kolay çoğunlukla motamot kabul edebilecektir” kararı getiriliyor.
CUMHURBAŞKANINA AYM TIRPANI
Taslakta, reaksiyon çeken bir öbür mevzu olan Anayasa Mahkemesi (AYM) konusunda da dikkat çeken düzenlemeler bulunuyor. Cumhurbaşkanının AYM’ye yapacağı atamalar ikiye indirgeniyor. Bu düzenlemeye nazaran Anayasa Mahkemesi 22 üyeden oluşacak. Üyelerden yirmisini TBMM, ikisini de cumhurbaşkanı seçecek. Meclis üyelerinin seçeceği AYM üyeleri Yargıtay, Danıştay, Sayıştay, Türkiye Barolar Birliği, YÖK içinden gelen adaylardan oluşacak. Cumhurbaşkanı ise bir üyeyi AYM raportörleri, bir üyeyi de profesör unvanlı öğretim üyeleri ortasından seçebilecek.
MEVCUT HALİ MOTAMOT KORUNDU
Taslakta merakla beklenen bahislerden birisi de laiklik düzenlemesiydi. Bu kapsamda anayasanın 24. unsuru üzerinde altı partinin hukukçu kurmayları birtakım çalışmalar yaptı. Lakin bu hususta yapılacak değişiklik teklifine karar verme yetkisi 6 öndere bırakıldı. Geçen hafta altı başkanın bu bahisteki tavrı da netleşti. Böylelikle taslakta 24. unsurun değiştirilmemesi ve mevcut halinin korunması konusunda mutabakat sağlandı.