İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte tüketim alışkanlıkları değişti. İnternet üzerindeki alışveriş firmaları giderek büyürken bu durum birtakım meslek kollarının da gelişmesine sebep oldu. Kuryelik de bu gelişmelerle yaygınlaşan işkollarından biri.
Ürünleri müşterilere süratli bir biçimde ulaştırmaya çalışan kuryeler birçok sıkıntıyla da karşı karşıya kalıyor. Yüklü olarak gençlerin çalıştığı meslek kolu, hususa dair çalışmaların yer aldığı raporlarda “az tehlikeli meslek kolları”ndan sayılıyor. Fakat kelam konusu alan birçok tehlikeyi bünyesinde barındırıyor. Emekçi Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG Meclisi) datalarına nazaran bu alanda 1 Mart 2020 ve 1 Mart 2021 tarihleri ortasında 189 çalışan iş kazaları sonucu hayatını yitirdi. Nakliyat-İş Sendikası Genel Lideri Ali İstek Küçükosmanoğlu, kuryelerin çalışma şartlarına dikkat çekti. Küçükosmanoğlu, “Pandemi periyodunda bu alanda emek veren emekçilerin çalışma şartları yapılan bir direnişle birlikte gündeme geldi. Bu alanda dayatılan esnaf kurye modeli çalışanları hayli zorluyor. Yasal alanda bulunan boşluklar nedeniyle işverenler daha fazla kâr ederken personeller sömürülüyor” dedi.
“SORUMLULUK ÇALIŞANA KALIYOR”
Esnaf kurye modelinin Hollanda’da yasaklı olduğuna dikkat çeken Küçükosmanoğlu, “İşveren bu modelle tüm sorumluluğu kuryeye yüklüyor. Hayat pahalılığı bu kadar artmışken çalışanlar buna razı gelmek zorunda kalıyor. Bu uygulama kısa vadede fazla kazandırıyor üzere görünse de uzun vadede personellere olumsuz yansıyan bir uygulamadır” diye konuştu. Esnaf kurye modelinin Hollanda’da yasaklandığını vurgulayan Küçükosmanoğlu, “Bu uygulamaya dair hukukî düzenleme yapılmalı” dedi. Bu modelin sendikal faaliyetlerin de engellediğini belirten Küçükosmanoğlu, çabayı sürdüreceklerini kaydetti.
Motokuryelerin birçok problemle karşı karşıya geldiklerine dikkat çeken beş yıllık motokurye E.D., “Yaz kış demeden motor üzerindeyiz. Her mevsim bizi farklı biçimde zorluyor. Yağışlı havada motor sürmek güç, yerler kaygan oluyor. Bu da bizi birçok tehlikeyle karşı karşıya bırakıyor” dedi. Esnaf kurye modelinden olumsuz etkilendiklerini belirten moto kurye, “Şirketler bu halde tüm masraflardan kurtulmuş oluyor. Ne sigortanla uğraşıyor ne de öteki bir şey. Dışarıdan çok para kazanıyor üzere görünsek de bunun için olağandan daha fazla mesai harcamamız gerekiyor. Her türlü masrafı biz karşılamak zorundayız. Kaza yaptığımız takdirde de firmanın sorumluluğu olmuyor. Öbür bir gelirimiz ya da garantimiz olmadığı için her şartta çalışmaya devam ediyoruz” diye konuştu.
GÜVENCESİZLİK YAYGIN
Araçlı kurye olarak çalışan H.A., ise iş tarifi olmadığı için farklı işleri de yapmak zorunda kaldıklarını belirtti. Bu alanda güvencesizliğin yaygın olduğuna dikkat çeken H.A, “Kendimiz sigortamızı ödemezsek hiçbir biçimde emekli olamıyoruz ve sıhhat teminatımız de olmuyor” dedi.
“ÜCRETLİ MÜSAADE HAKKIMIZ YOK”
Ücretli müsaade haklarının da olmadığına dikkat çeken H.A., “İzin kullanabiliyoruz fakat müsaade yaptığımız vakit bizden günlük olarak en az 725 TL kesinti yapılıyor. Müsaadeden döndükten sonra da günlük olağan vakitten daha fazla paket dağıtmamız bekleniyor. Yani hem bizden para kesiliyor hem de müsaadeli olduğumuz günlerin paketlerini de bu halde atmış oluyoruz. Biz izinliyken de fazladan paket dağıtan çalışanlara da fazla bir fiyat ödenmiyor. Bizden kesilen kasaya gidiyor” tabirlerini kullandı.