İzmir’de gün geçtikçe düşen hava kalitesi ve yaşanan kirlilik artık alarm veriyor. Birçok ilçede ulusal hudut kıymetler ve Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) kriterlerine nazaran kirli sayılan havada insan sıhhatini etkileyecek çok sayıda maddeyi fark etmeden soluyor, aldığımız her nefeste daha fazla ziyan görüyoruz. Yapılan ölçümlerde Aliağa, Torbalı, Kemalpaşa ve Ödemiş ilçelerinde çıkan sonuçlar tehlikenin boyutunu gözler önüne sererken, uzmanlar kirli havanın uzun vadede insan sıhhati açısından doğurabileceği hastalıklara ve alınması gereken önlemlere dikkat çekti.
ALİAĞA EN RİSKLİ İLÇE
Çevre Mühendisleri İzmir Şubesi tarafından hazırlanan 2022 Yılı Etraf Durum Raporu’na yansıyan bilgiler, İzmir’de uzun yıllardır yaşanan ve kış aylarında yurttaşların kâbusu haline gelen hava kirliliğinin korkutucu boyutunu gözler önüne serdi. Kent genelindeki 23 farklı hava istasyonunda bulunan hava kalitesi izleme istasyonlarından alınan sayılara nazaran, Aliağa ilçesinin başını çektiği listede havası en kirli bölgeler, Alsancak, Bornova, Gaziemir, Karabağlar, Buca, Karşıyaka, Menemen, Torbalı, Kemalpaşa ve Ödemiş olarak belirlendi. Havası en pak ve tehlikenin en az olduğu ilçeler ise Çeşme ile Karaburun olarak tespit edildi.
ALSANCAK, BORNOVA VE BAYRAKLI’NIN HAVASI KİRLENİYOR
Havada bulunan kükürtdioksit, azotdioksit, karbonmonoksit, ozon gazı, katı yakıt kullanımından kaynaklanan ve “Sessiz katil” olarak da nitelendirilen PM 10 ve PM 2.5 üzere partikül unsurların ölçüldüğü listede en dikkat çeken nokta ise İzmir’deki tüm ilçelerde kirletici etmen ölçüsünün DSÖ ve Avrupa Birliği tarafından belirlenen standartları aşması oldu. Kelam konusu kirletici etmenlerde Aliağa, Alsancak, Bornova, Gaziemir, Karabağlar, Menemen, Ödemiş’te çıkan sonuçlar ulusal hudut pahaları aşarken Torbalı, Kemalpaşa, Ödemiş üzere sanayi tesislerinin yoğunlukta olduğu ve gelişmekte olan ilçelerde ise ulusal hudut pahaların iki katına çıktığı belirlendi. Alsancak, Bornova, Bayraklı üzere noktalarda yaşanan hava kirliliğinin son bir yılda süratle yükseldiği de tespit edildi.
ÖNLEM ALINMALI
Raporda kentteki hava kirliliğinin esas sebepleri ise endüstriyel faaliyetler ve sanayi tesislerinden kaynaklı kirlilik başta olmak üzere maden ocakları, çimento fabrikaları, ağır yapılaşma, kış aylarında kullanılan kalitesiz kömür ve fosil yakıtlar, trafik kaynaklı gaz emisyonu olarak sıralandı. Kentin kuzeyindeki Aliağa’daki endüstrileşmenin kapasitesini aştığı vurgulanırken raporda ayrıyeten termik santrallar, demir çelik, petrokimya tesislerine dikkat çekilerek ilçede acil tedbir alınması gerektiği ayrıntısına yer verildi.
EYLEM PLANI HAZIRLANIYOR
Çevre Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Bilim Müşavere Heyeti Üyesi Helil İnay Kınay, “Kentimizde plansız yapılaşma, yeşil alanların yok olması, yüksek katlı yapılaşma, sosyo ekonomik faktörlere de bağlı olan kalitesiz yakıt kullanımı, Aliağa bölgesindeki kirletici vasfı yüksek tesisler ile kentteki sanayi tesisleri, taş ocakları ve gibisi faktörler nedeniyle hava kalitesi giderek kötüleşiyor. Kente gelen nüfus ve yapı yükü ile ısınma, trafik kaynaklı kirleticiler de artarken, azalan yeşil alanlar, betonlaşmanın getirdiği olumsuz tesirler ile birlikte problemler da büyümeye devam ediyor. İzmir için en kıymetli kirleticilerden birisi olan Aliağa bölgesinin kirlilik yükü ve tesiri de artan yatırım ve kapasite artışları ile birlikte devam ediyor. Artan fiyatlar nedeni ile doğalgazdan kömüre dönüş, kalitesiz yakıt kullanımı, sosyoekonomik faktörler kirliliği tetikliyor. Sağlıklı nefes alma hakkımız için de kent bütününde tüm faaliyetlerin bir planlama ve hareketlilik bütününde gerçekleşmesi gerekiyor. Bütünsel bir “Hava Kalitesi Aksiyon Planı” kapsamında kente yönelik yapısal planlama, yeşil alanların ölçüsünün artırılması, sanayi tesisleri, taş ocakları üzere öbür kirletici kaynaklara yönelik mevcut ve planlama kararlarına ait değerlendirmeler yapılması gerekiyor” dedi.
“DENİZ VE ETRAF KİRLENİYOR”
Deniz ve etraf kirleniyor Aliağa Etraf Platformu Sözcüsü Zeki Küçükakyüz ise, “Kirliliğin temel sebebi küçücük bir ilçe olan Aliağa’da Türkiye’nin en büyük 10 sanayi kuruluşunun yer alması. Petro kimyadan tutun da demir çelik bölümüne, termik santralına kadar tüm ağır sanayi kuruluşlarının tesisleri 1967 yılından bu yana bizim ilçemizde. Fabrikalar karadan, gemi söküm tesisleri ise denizden ilçemizi kirletmeye devam ediyor. İnsan hayatı hiçe sayılıyor. Şirketlerin daha fazla para hırsı ön planda. Bunun önüne geçilebilir. Devlet isterse her türlü önlem alabilir. Teknik olarak ve yönetmelik açısından her türlü tedbir alındığı sav ediliyor ancak asıl durum bu türlü değil. Aliağa Türkiye’nin sayılı kirli ilçelerinden bir tanesi. Hatta birinci beş ilçe ortasına yer alıyor. Hava kirliliği yalnızca Aliağa ile de hudutlu değil. Buradaki durum kuzey rüzgârlarının tesiriyle tüm İzmir’i etkiliyor. Karşıyaka’dan tutun da İzmir’in içine kadar zehirli hava her yeri etkiliyor. Tesis müsaadelerine itiraz ediyoruz, dava açıyoruz lakin sonuçta burası sahipsiz bırakılmış vaziyette. Aliağa’da kapasite doldu. Hatta raporlarda 2012 yılında Aliağa’nın dolduğu ve çivi dahi çakılmaması gerektiği belirtiliyor. Ancak buna karşın daima yeni tesis müsaadeleri geliyor” sözlerini kullandı.
“SADECE HAVA DEĞİL, SUYUMUZ VE TOPRAĞIMIZ DA TEHDİT ALTINDA”
Tire Kartal Dağı Muhafaza Platformu Sözcüsü Zeynel Aydın da, “Hava kirliliğinin gün geçtikçe arttığı Tire’de jeotermal tesisler ile maden ocaklarının önemli tesirlerini yaşıyoruz. Bunların yanında bir de insan kaynaklı, yani kış aylarında fosil yakıtların kullanımından dolayı yaşanan bir kirlilik var. Bölgemizde nüfus süratle artıyor, göç çok fazla. Doğalgaz olmadığı için odun ve kömür kullanımı nedeniyle hava kalitemiz giderek düşüyor. İlçemizde yaşayan birçok insan alerjik astım hastası. Nefes darlığı, astım ve öteki üst teneffüs yolu hastalıklarında ilçe olarak tahminen de en üst sıralardayız. Kronik hastalıklarda inanılmaz bir artış var. Hastanede göğüs hastalıkları kısmı en ağır kısım. Yakında bu üst teneffüs yolu kusurlukları üzere kanser üzere alt teneffüs yolu rahatsızlıkları da artacak. En fazla satılan ilaçlar teneffüs hastalıkları ilaçları. Hava kirliliğinin tesirlerini sonuna kadar hissediyoruz. Uzun vadede daha makus tesirleri de göreceğiz. Madenler yalnızca havamızı değil, su kaynaklarımızı, besin kaynaklarımızı, toprağımızı, tabiatımızı da kirletiyor. Yani biz bu havadaki zehri solumakla kalmıyoruz, tıpkı vakitte yiyoruz ve içiyoruz. Tire genelindeki tarım alanlarımızın ve besinlerimizin kalitesi düştü. Köyde yaşamamıza rağmen rüzgarlı havalarda camlarımızı açamıyoruz. Bu hava bizi yavaş yavaş öldürüyor. Madenlerin insan ve etraf sıhhatine tercih edilmemesi gerekiyor” diye konuştu.