Getty ImagesUluslararası Şeffaflık Örgütü, dünya ihracatının yaklaşık yüzde 85’ini oluşturan 47 ülkeyi incelediği ‘Yolsuzluğun İhracı 2022’ raporunu yayımladı.
2009’dan bu yana ülkelerin milletlerarası ticarette yolsuzlukla gayretini takip eden çalışmada Türkiye de incelendi.
Ticaret kapsamında yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesini cürüm sayan ve bu tarafta yasal olarak bağlayıcı standartlar belirleyen Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) Rüşvetin Önlenmesi Mukavelesi kapsamında hazırlanan raporda Türkiye, kanunları “az uygulayan/hiç uygulamayan” kategorisinde yer aldı.
İncelenen 47 ülkede ihracatta yolsuzluğa karşı uygulanan yaptırımların 2009’dan bu yana en düşük düzeyde olduğu kaydedildi.
Rapor, dünyanın birçok ülkesinde yolsuzluk olayları yüzünden kamu fonlarının yasa dışı bir halde özel kârlara gerçek yönlendirildiğine ve çokuluslu dev şirketlerin hükümetlerin karar alma süreçlerini etkilediğine işaret ediyor.
Bu yıl dünyada sadece İsviçre ve ABD’nin “aktif” bir formda ihracat hisseleri ile orantılı bir formda bu tıp hadiseleri soruşturduğu ve yaptırım uyguladığı tespit edildi.
Bu iki ülke global ihracatın yalnızca yüzde 11,8’ini oluşturuyor.
Küresel ihracatın neredeyse yüzde 40’ını gerçekleştiren 20 ülke ise yolsuzluğun ihracatına karşı “az” yaptırım uyguluyor ya da “hiç uygulamıyor.”
İhracatın yüzde 32’sini oluşturan 25 ülke ise rüşvet veren şirketlere karşı “orta yahut sınırlı” düzeyde yaptırım uyguluyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Lideri Delia Ferreira Rubio, “Günümüzde hükümetlerin karşısında ekonomik karışıklıklar ve iklim krizi üzere çok büyük zorluklar var. Lakin başkanlar, kıtalararası yolsuzlukların bu zorlukları ağırlaştırdığını göz arkası etmemeli” dedi ve kelamlarına devam etti:
“Yurt dışı piyasalarında yaygın bir halde görülen yolsuzluk hadiselerinde büyük şirketler ve destekçileri ekonomik kalkınma, demokrasi ve insan hakları değerine yasa dışı biçimde kar ediyor.”
TÜRKİYE DAHA EVVEL TEKRAREN SEFER UYARILDI
İhracat hissesi yüzde 1 olan Türkiye, yolsuzluğa karşı yaptırımları “az uygulayan ya da hiç uygulamayan” ülkeler ortasında sıralanıyor.
2020 raporundan bu yana hiçbir değişiklik kaydedilmeyen Türkiye’nin yurt dışında rüşvet veren şirketlere karşı sadece bir soruşturma başlattığı, yaptırım uygulanan hiçbir dava olmadığı belirtiliyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’ne nazaran Türkiye, yolsuzluk konusunda yasal çerçevesindeki eksiklikler hakkında yetkili çalışma kümeleri tarafından tekraren kere uyarıldı.
Türkiye bu kapsamda birebir vakitte hükmî şahısların yabancı rüşvetten sorumlu olduklarına ait mevzuatını güçlendirmeye ve ihbarcılar için kâfi müdafaayı uygulamaya çağırıldı.
Mart 2021’de yayımlanan Yolsuzluğa Karşı Devletler Kümesi (GRECO) 2020 Raporu’na nazaran, Türkiye, milletvekillerinin, yargıçların ve savcıların tavsiyeleri yerine getirmesinde en başarısız ülkeydi.