En küçük yörüngeye sahip ‘felaketvari’ yıldız çifti

Galaksimizdeki yıldızların neredeyse yarısı, Güneş üzere yalnız dolaşıyor. Başka yarısı ise öteki yıldızların etrafında çiftler halinde ve daha fazla ölçüde dönen yıldızlardan oluşuyor. Birtakım yıldız sistemlerinin yörüngeleri o kadar dar ki, Dünya ve Ay ortasına sığabilirler.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü ve öbür kurumlarda çalışan araştırmacılar, son derece kısa yörüngeli olan ve görünürde birbirinin etrafında 51 dakikada bir dönen yıldız çifti keşfetmişler. Sistem, “kataklizmik değişken” biçiminde bilinen ender bir çiftli yıldız sınıfına ilişkin üzere görünüyor. Bu sınıfta Güneş’imize benzeyen bir yıldız, bir beyaz cücenin (yanıp tükenen bir yıldızın sıcak, ağır çekirdeği) etrafında çok yakın uzaklıktan dönüyor.

DİĞER YILDIZIN HUSUSLARINI ÇEKMEYE BAŞLIYOR

Populer Science Türkiye’nin içeriğine göre bu iki yıldız milyarlarca yıl boyunca birbirine yaklaştığı vakit bir kataklizmik (felaketvari) değişken meydana geliyor ve beyaz cücenin öbür yıldızın unsurlarını çekmeye başlamasına yol açıyor. Bu süreç, gökbilimcilerin yüzlerce yıl evvel birtakım bilinmeyen felaketlerin sonucu olduğunu varsaydığı devasa, değişken ışık parlamaları ortaya çıkarabiliyor.

Araştırma kadrosunun ZTF J1813+4251 etiketini koyduğu bu yeni keşfedilen sistem, şimdiye kadar tespit edilen en kısa yörüngeye sahip kataklizmik değişken. Gökbilimciler, geçmişte gözlenen başka bu tip yıldızların tersine bu kataklizmik değişkeni yıldızlar birbirlerini birkaç kez örttüğü vakit yakalamışlar. Araştırma ekibi bu sayede, her bir yıldızın özelliklerini kesin biçimde ölçmeyi başarmış.

Güneş gibisi bu yıldız, nihayetinde taşıdığı unsurların büyük bir kısmını kaybedip çoğunlukla ağır ve helyum tarafından varlıklı bir çekirdeğe dönüşecek. 70 milyon yıl sonra ise yıldızlar birbirlerine çok daha yakınlaşarak yalnızca 18 dakikadan oluşan ultra kısa bir yörüngeye ulaşacaklar. Akabinde da genişlemeye ve birbirlerinden uzaklaşmaya başlayacaklar.

Yorum yapın