Getty ImagesBu haber BBC Türkçe’de birinci olarak 24 Haziran 2022’de yayımlanmıştı.
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), 24 Ekim’i, birinci çocuk felci aşısını bulan ABD’li tabip ve bakteriyolog Jonas Edward Salk’ı da anmak için Dünya Çocuk Felci Günü ilan etmişti. WHO, Dünya Çocuk Felci Günü’yle her yıl, çocuklara yönelik aşı farkındalığını oluşturmak ve hastalıkla gayretin kıymetine dikkat çekmek istiyor.
ÇOCUK FELCİ NEDİR VE NASIL YAYILIR?
Çocuk felci (polio), virüsü taşıyan bir kişinin dışkısına temas yoluyla ya da öksürük ve hapşırma sırasında dökülen parçacıklarla bulaşan önemli bir enfeksiyon.
Virüs çoğunlukla beş yaşın altındaki çocukları etkiliyor.
Enfeksiyonun bulaştığı insanların çoğunluğu rastgele bir semptom göstermiyor fakat kimilerinde şu şikayetler görülebiliyor:
- Yüksek ateş
- Boğaz ağrısı
- Baş ağrısı
- Mide ağrısı
- Kaslarda ağrı
- Mide bulantısı
Enfeksiyonun görüldüğü şahısların yüzde biri ile binde biri ortasında değişen oranlarda, çocuk felci virüsünün hudut sistemine saldırması sonucunda bacaklara felç inmesi üzere önemli rahatsızlıklar kelam konusu olabiliyor.
Bu tip felç çoğunlukla süreksiz oluyor ve vakitle hareket etme yetisi geri kazanılabiliyor.
Ancak çocuk felci virüsünün nefes almak için kullanılan kasları etkilemesi durumunda hayati risk taşıyan rahatsızlıklar da görülebiliyor.
BBCÇOCUK FELCİ AŞISI KAÇ YAŞINDAYKEN YAPILIYOR?
İngiltere’de geçmişte damla olarak kullanılan ve oldukça aktif olduğu düşünülen çocuk felci aşısı kullanılıyordu. Daha sonra aşı formuna geçildi.
İlk çocuk felci aşısı bir bebeğe sekiz haftalıkken yapılırken, rutin çocukluk aşıları kapsamında 14 yaşına dek dört doz aşı daha uygulanıyor.
Çocuk felcine karşı bağışıklık kazanılması için bu aşıların tümünün olunması gerekiyor.
Türkiye’de Sıhhat Bakanlığı aşı takvimine nazaran, çocuk felci aşısı; difteri, boğmaca, tetanoz, polio (çocuk felci) ve Hib menenjitine karşı koruyan DaBT-IPA-Hib (beşli karma aşı) halinde, bebeklikte 2, 4, 6 aylıkken yapılıyor ve 18 ve 48 aylıkken de pekiştirme aşıları formunda uygulanıyor.
Sağlık BakanlığıÇOCUKLARINIZI NASIL KORUYABİLİRSİNİZ?
Öncelikle çocuklarınızın aşı kartlarına bakarak rastgele bir aşılarının eksik olup olmadığını denetim etmeniz gerekiyor.
Eğer eksik bir aşı kelam hususuysa aile doktorunuza başvurmanız tavsiye ediliyor.
Sağlık yetkilileri, bebeklere yapılan birinci üç doz aşının çocuk felcine karşı kuvvetli bir muhafaza sağladığını söylüyor.
Ancak Haziran ayı prestijiyle Londra’da birinci üç dozun tamamını yaptıranların oranı yüzde 86. Ülke genelinde ise bu oranın yüzde 92 olduğu belirtiliyor.
2020/21 sayılarına bakıldığında, Londra’da beş yaşındaki 34 bin çocuğun dördüncü doz çocuk felci aşılarını olmadıkları görülüyor.
BBCÇOCUK FELCİ DÜNYA GENELİNDE BİR SORUN MU?
1988 yılından bu yana çocuk felci olaylarının sayısında yüzde 99 oranında bir düşüş yaşandı.
Çocuk felci hadiselerinin sayısı 1988’de 350 bin iken 2019’da bu sayı 175’e düştü.
Asya dışındaki tüm kıtaların çocuk felcinden temizlendiği açıklandı. İngiltere’de çocuk felci olayı daha evvel en son 1984 yılında görülmüştü.
Virüse hala Afganistan ve Pakistan üzere aşının herkese ulaştırılmasının mümkün olmadığı ülkelerde rastlanıyor.
Getty ImagesWHO’ya nazaran, 2020 yılında dünya genelinde bebeklerin yüzde 83’üne çocuk felci aşısının birinci üç dozu yapılmış durumda.
Son 10 yılda dünya genelinde ağızdan damla olarak verilen çocuk felci aşısından 10 milyar doz tatbik edildi.
Aynı devirde damla aşı uygulaması olmasaydı 6,5 milyonu aşkın çocuk polyovirüs nedeniyle felç olabilirdi.
ÇOCUK FELCİ NEDEN ‘GERİ DÖNDÜ‘?
İngiltere’de her yıl kanalizasyonlardan toplanan örneklerde çok düşük sayıda çocuk felci virüsü tespit ediliyordu. Fakat artık birinci sefer birkaç ay zarfında tekraren genetik temaslı virüslere rastlandı.
Londra’da tespit edilen çocuk felci virüsünün muhtemelen yakın geçmişte çocuk felci aşısı yaptırmış birinden yayıldığı sanılıyor.